Trong hành trang khai phá vùng đất phương Nam của cộng đồng người Hoa nói chung và gốc người Triều Châu nói riêng, đi cùng những phong tục, tập quán còn có nghệ thuật ẩm thực với nhiều món ăn đậm tính truyền thống. Trong đó, món bánh bao của người Hoa gốc Triều Châu Cà Mau đã trở thành mỹ thực.
Theo tài liệu nghiên cứu về ẩm thực Trung Hoa, bánh bao là ẩm thực mang tính văn hoá, có lịch sử lâu đời từ thời Xuân Thu chiến quốc. Ðó là món ăn không thể thiếu trong các gia đình, hàng quán; là lương khô trong hành trang của các lái buôn, sĩ tử và cả những lao động nghèo.
Bánh bao tượng trưng cho khát vọng phồn thực, do da bánh bao được chế biến từ bột nổi với ý nghĩa phát triển không ngừng. Do vậy, trong các lễ vật cúng trời đất, Thổ công, cúng động thổ, khai trương và các lễ hội dân gian đều không thể thiếu món bánh bao.
Một điểm bán bánh bao của người Hoa ở phường Bạc Liêu với nhiều loại nhân khác nhau.
Mặt khác, bánh bao còn tượng trưng cho sức mạnh, niềm tin và sự đoàn kết chiến thắng cái ác, được xem là vật thế thân để xua đi những điều không may. Ý nghĩa này xuất phát từ câu chuyện dân gian thời Tam Quốc. Chuyện kể rằng Gia Cát Lượng đã cho nặn ra hàng trăm ngàn cái bánh bao tượng trưng cho đầu người để cúng tế thần linh, nhằm xua đi tình trạng dịch bệnh đang gây hại cho binh lính.
Tháp bánh bao hình trái đào tiên tượng trưng cho trường thọ.
Trải qua lịch sử hàng ngàn năm, món bánh bao đã trở thành bản sắc và mang đậm dấu ấn Trung Hoa, hội tụ những giá trị của văn hoá truyền thống. Vì thế mà các bộ phim về văn hoá, lịch sử, hay trải nghiệm du lịch Trung Quốc đều không thể không nhắc đến món bánh bao. Ðó là ý nghĩa về sự đoàn kết, với hàng chục, hàng trăm cái bánh bao được kết thành tháp bánh trong lễ tế tổ tiên và bái tạ chư thần; mang ý nghĩa phát tài, do phát tâm của từ “bao” gần đồng âm với từ hầu bao (bao lì xì); thể hiện sự dư dả, khi bánh bao rất đa dạng và nhiều biến tấu về nhân, như nhân thịt thập cẩm với thịt heo bằm trộn củ sắn, lạp xưởng, trứng vịt, thịt xá xíu, nấm mèo..., hay bánh bao ngọt với nhân đậu xanh, nhân khoai môn, nhân trứng gà (cade) và cả bánh bao không nhân, bánh bao chiên ăn kèm với gà chiên hay vịt khìa.
Bánh bao ăn với vịt khìa thể hiện sự dư dả.
So với các loại bánh bao khác, bánh bao của người Triều Châu ở Cà Mau chủ yếu là loại bánh bao hấp cách thuỷ được nêm nếm vừa ăn, nhân thịt béo ngọt nhưng không ngán, da bánh bao trắng mềm dễ bẻ mà không nát; đặc biệt dòng bánh bao ngọt, da mịn, thơm phức, với nhiều loại nhân đặc trưng.
Hơn cả, đối với người Hoa, món ăn này thể hiện sự gắn bó, cố kết cộng đồng. Cụ thể là, sau kết thúc các lễ hội văn hoá truyền thống hay đám tiệc, người ta thường tặng cho nhau một cặp bánh bao, đó có thể là bánh bao hình tròn tượng trưng cho mỹ mãn, phát triển, phúc lộc, hoặc bánh bao hình trái đào tiên mang ý trường thọ... Ðây cũng là lý do để giải thích vì sao bánh bao của người Hoa hay in hình chữ Phúc.
Bánh bao cúng Thổ công trước khi làm lễ động thổ của người Triều Châu Cà Mau có in hình chữ Phúc (dĩa bánh ở giữa bàn cúng).
Một trong những định hướng chiến lược của tỉnh Cà Mau là phát triển du lịch, và việc khai thác các món ẩm thực đậm tính văn hoá truyền thống của các dân tộc sẽ góp phần không nhỏ cho phát huy thế mạnh này.
Từ bánh bao truyền thống nhân thịt có thể sáng tạo thành bánh bao hải sản với nhân thịt tôm, thịt cua, sẽ trở thành món ăn đậm tính vùng miền và chắc chắn sẽ tạo nên bản sắc đặc trưng riêng khi con cua, con tôm Cà Mau vốn đã trở thành đặc sản.
Lư Dũng
Xem thêm bình luận