(CMO) Ðể chủ động ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn và các tác động của biến đổi khí hậu gây ra trong mùa khô này, Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh xây dựng 2 kịch bản ứng phó. Theo đó, ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn vùng ngọt từ ít gay gắt đến tương đương và cao hơn mùa khô năm 2019-2020, với phương châm “4 tại chỗ”, nhằm hạn chế tối đa thiệt hại cho người dân.
Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, tình hình hạn hán, xâm nhập mặn trong mùa khô năm nay ở khu vực Nam Bộ đến sớm, cao hơn trung bình nhiều năm, nhưng sẽ ít gay gắt hơn mùa khô năm 2019-2020.
Từ kịch bản…
Theo tình huống dã định của kịch bản 1: “Có bản tin dự báo hạn hán; xâm nhập mặn vùng ngọt từ tháng 8-9 năm trước; thời gian chính thức diễn ra hạn hán, xâm nhập mặn vùng ngọt từ tháng 2 năm sau kéo dài đến giữa tháng 5. Tình trạng thiếu hụt lượng mưa tháng trên 50%, kéo dài từ 3 tháng đến 6 tháng và nguồn nước trong khu vực hạn hán thiếu hụt từ 20%-50% so với trung bình nhiều năm; cấp độ rủi ro thiên tai cấp 1, mức độ gay gắt ít hơn đợt hạn hán; xâm nhập mặn vùng ngọt mùa khô năm 2019-2020”.
Kịch bản 2: “Có bản tin dự báo hạn hán; xâm nhập mận vùng ngọt từ tháng 8-9 năm trước; thời gian chính thức diễn ra hạn hán, xâm nhập mặn vùng ngọt từ tháng 1 năm sau kéo dài đến cuối tháng 5. Tình trạng thiếu hụt lượng mưa tháng tới trên 50%, kéo dài từ trên 3 tháng đến 6 tháng và nguồn nước trong khu vực hạn hán thiếu hụt từ trên 50%-70% và từ trên 70% so với trung bình nhiều năm; cấp độ rủi ro thiên tai cấp 2-3; mức độ gay gắt tương đương và cao hơn đợt hạn hán, xâm nhập mặn vùng ngọt mùa khô năm 2019-2020”.
 |
| Việc nâng cấp hệ thống bờ bao chống tràn, xâm nhập mặn luôn được người dân quan tâm. |
Theo các thống kê, gần đây thì tần suất xuất hiện của hạn hán, xâm nhập mặn vùng ngọt hoá khoảng 5 năm/lần (2009-2010; 2015-2016; 2019-2020), có xu hướng ngày càng tăng về cấp độ rủi ro, ngày càng khốc liệt. Trong đợt hạn hán mùa khô năm 2015-2016, Chủ tịch UBND tỉnh đã lần lượt ban hành các quyết định công bố thiên tai hạn hán cấp độ 1 trên cây lúa và cấp độ 2 trên tôm nuôi, ước thiệt hại trên 1.400 tỷ đồng.
Trong đợt hạn hán mùa khô năm 2019-2020, Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã ban hành quyết định tình huống thiên tai hạn hán cấp độ 2. Tuy nhiên, nếu đối chiếu diễn biến thực tế hạn hán xảy ra với quy định tại điểm a, khoản 3, Ðiều 7, Quyết định số 44/2014/QÐ-TTg, ngày 15/8/2014, của Thủ tướng Chính phủ (quy định chi tiết về cấp độ rủi ro thiên tai, cụ thể: "Tình trạng thiếu hụt lượng mưa tháng tới trên 50%, kéo dài từ trên 3 tháng đến 6 tháng và nguồn nước trong khu vực hạn hán thiếu hụt tới trên 70% so với trung bình nhiều năm) thì tình hình hạn hán trên địa bàn tỉnh đủ điều kiện rủi ro thiên tai cấp độ 3. Theo ngành chuyên môn, dù mùa khô này được dự báo sớm và đưa ra nhiều giải pháp phòng tránh, giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất, nhưng vẫn gây thiệt hại cho nền kinh tế 1.125 tỷ đồng.
Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Nguyễn Long Hoai cho biết: "Hạn hán và xâm nhập mặn vùng ngọt là các loại hình thiên tai cùng đi song song với nhau. Nhưng hạn hán thời gian xuất hiện sớm và diễn biến kéo dài khoảng 4 tháng trở lên; xâm nhập mặn vùng ngọt có thể xuất hiện muộn hơn (sau khi xảy ra hạn hán), kéo dài hơn và kết thúc muộn hơn hạn hán".
... Ðến ứng phó
Theo nhận định của các cơ quan khí tượng thuỷ văn, thời gian tới, tình hình hạn hán sẽ còn gay gắt hơn do sự nóng lên của khí hậu toàn cầu dưới tác động của biến đổi khí hậu gây ra, hậu quả ngày càng nghiêm trọng hơn, nếu không có giải pháp phòng, chống hợp lý. Hạn hán, cùng với xâm nhập mặn sâu nội đồng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất.
Ðặc biệt, Cà Mau là tỉnh ven biển, không được bổ sung nguồn nước ngọt từ các sông đầu nguồn, đời sống, sản xuất của người dân phụ thuộc hoàn toàn vào nước ngầm và nước mưa nên chịu ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng khi hạn hán và xâm nhập mặn; đặc biệt là ở các khu vực thuộc vùng ngọt hoá địa bàn huyện U Minh và Trần Văn Thời, các khu vực ven biển, vùng nông thôn sâu.
Từng bị thiệt hại nặng nề vì hạn, mặn, nên các cấp chính quyền và người dân huyện Trần Văn Thời rất chú trọng đến công tác phòng, chống hạn và mặn xâm nhập. Trưởng phòng NN&PTNT huyện Trần Văn Thời Duy Quốc Tuấn cho biết, với bài học kinh nghiệm từ nhiều năm trước, đến thời điểm này, các xã, thị trấn trong toàn huyện đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp ứng phó với hạn hán và xâm nhập mặn. Hiện mực nước trên các con kênh trong vùng ngọt còn đầy, không chỉ phục vụ tốt cho sản xuất vụ lúa đông xuân mà còn đảm bảo trong việc vận chuyển hàng hoá bằng đường thuỷ.
Ông Hoai cho biết thêm, trong 20.851 hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt mùa khô 2019-2020, đã chủ động mua sắm hoặc được hỗ trợ dụng cụ chứa nước đảm bảo nhu cầu sinh hoạt tối thiểu trong mùa khô. Ðồng thời, người dân được tuyên truyền hướng dẫn thực hiện các mô hình sản xuất giống cây trồng, vật nuôi sử dụng tiết kiệm nước.
 |
| Trước tình hình hạn hán, anh Nguyễn Văn Tình (xã Khánh Lâm, huyện U Minh) thực hiện mô hình trồng rau màu trong nhà lưới, tiết kiệm nước tưới. |
Trước tình hình hạn hán và xâm nhập mặn thường xuyên xảy ra, anh Nguyễn Văn Tình (xã Khánh Lâm, huyện U Minh) chủ động đầu tư mô hình trồng rau màu tiết kiệm nước trong nhà lưới, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Anh Tình cho biết, tuy bước đầu vốn đầu tư bỏ ra nhiều nhưng hiệu quả là tiết kiệm được lượng nước tưới, rau màu trồng phát triển tốt, không sâu bệnh, bán với giá cao.
Theo bà Nguyễn Thị Thu Ba (xã Khánh Hải, huyện Trần Văn Thời), nếu như năm ngoái nước mặn tràn vô bất ngờ, người dân không kịp trở tay, bà con thiếu thông tin nên để nước mặn xâm nhập sâu vào nội đồng, gây thiệt hại đến sản xuất, thì giờ đây, nhờ hệ thống thông tin kịp thời, một mặt người dân đã chủ động nên sản xuất không bị ảnh hưởng.
Ghi nhận từ thực tế, những năm trước đây, chỉ sau ít tháng bước vào mùa khô, tình hình hạn hán, xâm nhập mặn tại Cà Mau đã diễn ra khốc liệt. Còn năm nay, do có phương án phòng, chống từ trước nên hiện nay lượng nước ngọt trong các kênh, rạch tại vùng ngọt hoá còn đủ để phục vụ sản xuất và giao thông của người dân. Tình trạng sụt lún các công trình cơ sở hạ tầng và nguy cơ cháy rừng không xảy ra nghiêm trọng như năm trước./.
Trung Ðỉnh
Xem thêm bình luận