Nakhon Phanom được xem như là cửa ngõ dẫn vào vùng Đông Bắc Thái Lan theo đường bộ từ Việt Nam và Lào. Với diện tích 5.512,7 km², dân số khoảng hơn 700.000 người, Nakhon Phanom là một trong những tỉnh có diện tích lớn của Thái Lan. Và từ sau ngày 19/5/2016, nơi đây trở thành một địa chỉ đỏ được Việt kiều Thái yêu thích khi Khu Tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành nhân dịp kỷ niệm 126 năm ngày sinh của Người tại bản Mạy.
Nakhon Phanom được xem như là cửa ngõ dẫn vào vùng Đông Bắc Thái Lan theo đường bộ từ Việt Nam và Lào. Với diện tích 5.512,7 km², dân số khoảng hơn 700.000 người, Nakhon Phanom là một trong những tỉnh có diện tích lớn của Thái Lan. Và từ sau ngày 19/5/2016, nơi đây trở thành một địa chỉ đỏ được Việt kiều Thái yêu thích khi Khu Tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành nhân dịp kỷ niệm 126 năm ngày sinh của Người tại bản Mạy.
Hình ảnh và uy tín Hồ Chí Minh trong Nhân dân Thái Lan sâu sắc mặc dù trong cuộc đời hoạt động của Người ở Thái Lan chỉ diễn ra trong khoảng thời gian ngắn, từ năm 1928-1930. Thế nhưng, tình cảm, ảnh hưởng của Thầu Chín - Nguyễn Ái Quốc trong cộng đồng bà con Việt kiều sâu đậm. Trên đất Thái, nói đến Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là nói đến sự kính trọng như nói với một người thầy, một lãnh tụ hết lòng vì nước, vì dân. Nói đến Hồ Chí Minh là nói đến Việt Nam, nói đến Việt Nam là nói đến Hồ Chí Minh. Chính vì thế, không có gì ngạc nhiên khi có nhiều tỉnh của Thái Lan có xây dựng khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh.
 |
| Khu đền chính của Khu Tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở tỉnh Nakhon Phanom, Thái Lan. Ảnh: PHƯƠNG NAM |
Và trong quãng thời gian trên đất Thái (giai đoạn từ tháng 7/1928 đến cuối năm 1929), Nakhon Phanom là tỉnh mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có thời gian sống và hoạt động lâu nhất. Nơi đây còn lưu giữ những hiện vật, dấu tích của Người, những gốc cây do chính tay Người trồng. Những ký ức, hình ảnh đẹp về Người với cuộc sống thanh cao và bình dị.
Chính xuất phát từ tình cảm ấm áp, sâu đậm và trân quý đó mà tháng 9/2001, chính quyền tỉnh Nakhon Phanom và bà con dân bản Mạy đã đóng góp tiền của, công sức, dựng lại trên nền đất cũ của nhà hợp tác một ngôi nhà chính ba gian, một ngôi nhà bếp, kho thóc và sưu tầm đưa trở về đây những vật dụng sinh hoạt phản ánh, phục dựng chân thực thời kỳ “ông Thầu Chín” và các đồng chí đã sử dụng từ năm 1928-1929.
Vào tháng 6/2013, nhân chuyến thăm Thái Lan, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tặng Hội Hữu nghị Thái - Việt tỉnh Nakhon Phanom 30 tỷ đồng hỗ trợ xây dựng khu tưởng niệm gồm một gian nhà thờ tưởng niệm Bác theo kiến trúc Việt Nam, do Bảo tàng Hồ Chí Minh thiết kế. Phía Thái Lan cũng đã cấp 1,2 ha đất để xây dựng khu tưởng niệm. Tỉnh trưởng tỉnh Nakhon Phanom, ông Somchai Vitdumrong cho biết: “Khu Tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tạo nên sức sống mới, hỗ trợ cho tỉnh Nakon Phanom nói chung và ngôi Làng Hữu nghị Việt Nam - Thái Lan nói riêng. Trong chương trình hành động của tỉnh Nakhon Phanom sẽ đề cao công tác quản lý bền vững và tốt nhất để địa điểm này là địa điểm lịch sử có ý nghĩa to lớn đối với Việt kiều và người dân Thái Lan”.
Năm 2002, chính quyền Thái Lan và Hội người Việt Nam tỉnh Udon Thani đã thống nhất phục hồi, xây dựng và phát triển nơi đây thành Khu Tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời là Trung tâm Giáo dục và Du lịch lịch sử về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, Khu Tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở tỉnh Nakhon Phanom rất đặc biệt. Ðây không chỉ là khu di tích có quy mô lớn nhất, trang trọng nhất tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên toàn thế giới, mà khu tưởng niệm này còn được nối với Làng Hữu nghị Thái - Việt (Làng Hữu nghị Thái - Việt duy nhất trên đất Thái) bằng một con đường thuận tiện, tạo thành một quần thể du lịch văn hoá, lịch sử.
Không hiểu sao khi từ giao lộ lớn rẽ vào con đường nhỏ bên tay trái, ngó lên thấy hàng chữ Việt - Thái “Cổng Làng Hữu nghị Thái - Việt” (cũng là cổng bản Mạy) hình dáng của chiếc cổng làng Việt với mái ngói đỏ, rồng phụng uốn lượn quen thuộc tự nhiên trái tim rung lên những nhịp rộn ràng. Có thể khi ở trong nước, có điều này, có điều kia khiến chúng ta bức xúc, ước ao mơ mộng vậy mà đặt chân đến nơi mới lại thương nhớ da diết chốn quê nhà. Qua cổng làng, đã có cảm nhận rõ nét không khí Việt đậm sắc hương với khu vườn sum suê cây trái, hàng cau nghiêng mình đón nắng trưa, vườn chuối, bưởi, hàng rào dâm bụt, thửa ruộng, bờ ao… Ðặc biệt, khu nghĩa trang với những ngôi mộ được xây dựng theo lối kiến trúc thuần Việt khiến bất cứ người Việt nào đặt chân đến đây đều có cảm giác như đang ở chính trên quê hương mình.
Trong một vở hài kịch, khi nghe hỏi lý do vì sao lại ngồi ăn khế, diễn viên điềm nhiên bảo: “Nhớ quê hương là phải ngồi ăn khế”. Nhiều người cười nghiêng ngả vì kiểu nói rất lạ ấy. Thế nhưng, có một chiều nào lưu dân xa xứ ngồi nghe câu đó chắc hẳn sẽ khóc ra nước mắt khi “ngộ” được nhiều điều từ chi tiết “nhớ quê - ăn khế”. Bởi người ta nhớ quê hương qua những chi tiết nhỏ nhặt nhất như buổi trưa trốn nhà đi tắm sông, mùi lúa non dậy giữa đồng, trái ổi cắn nửa còn treo lủng lẳng trên cành, món chắt chắt vào trưa nắng gắt… Ði qua nhiều vùng đất, tôi nghiệm được rằng, nếu ở chính đất quê người ta cho phép mình lai căng bao nhiêu, “tích hợp” hương sắc của nhiều nơi để chứng minh mình mới lạ bao nhiêu thì người xa quê lại càng cố gắng gìn giữ những nếp nhà, thói quen sinh hoạt cổ sơ nhất trên vùng đất mới.
Anh Vinh - Hội người Việt Nam tỉnh Mukdahan cho chúng tôi biết thêm, làng hữu nghị cũng là nơi sum họp của bà con Việt kiều Nakhon Phanom nói riêng và cả vùng Ðông Bắc Thái nói chung. Ở đây, vào các dịp lễ, Tết, bà con Việt kiều lại tụ hội quây quần bên nhau thắt chặt tình đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau và giữ gìn bản sắc văn hoá Việt.
Ông Xuyên, Hội Việt kiều Thái tại tỉnh Nakhon Phanom, đồng thời là thành viên trong Ban Quản lý khu tưởng niệm, cho biết, ngày lễ khánh thành người đông như trẩy hội. Cả tuần sau đó bà con người Việt ở các tỉnh khác nghe tin cũng kéo về đây tham quan, trong nhiều bạn trẻ Thái Lan. “Nhờ facebook cả đấy. Bà con người Việt đến đây chụp hình và tung lên facebook, thế là bạn bè, người quen thấy cảnh sắc đẹp quá cũng đến tham quan. Ðến nơi được chúng tôi giới thiệu qua mô hình nhà Bác ở này, một số hiện vật để lại, nhiều cháu người Thái mới ồ lên: “Chủ tịch Hồ Chí Minh là người có đời sống giản dị và cao quý như thế à”".
Ông Xuyên cho biết thêm, sau lễ khánh thành, có nhiều vấn đề đặt ra đối với Ban Quản lý đó là tìm đâu ra nguồn kinh phí để thuê bảo vệ, chi trả điện, nước, các khoản phát sinh để duy tu và gìn giữ khu tưởng niệm… Ban Quản lý cũng làm việc với chính quyền về việc không thu phí khách vào tham quan khu tưởng niệm. “Ðối với người Việt, Bác Hồ rất cao quý và thiêng liêng. Tất cả các công trình, di tích hoặc tưởng niệm liên quan đến Người phải để đông đảo người Việt, người Thái hoặc người nước khác tự do tham quan, tìm hiểu. Sau khi nghe Ban Quản lý trình bày, chính quyền tỉnh Nakhon Phanom đồng ý không thu phí tham quan mà xem đây là một địa điểm quan trọng để thu hút khách du lịch từ các tỉnh khác, thậm chí là nước ngoài đến đây. Trong thời gian tới, tỉnh Nakhon Phanom sẽ xem xét để có chính sách hỗ trợ về điện, nước và một số chi phí khác cho Ban Quản lý”.
Một chút luyến tiếc khi thấy đồ lưu niệm còn khá đơn sơ. “Giá mà có thể thêm được những món quê nhà chuyển ra đây như: bánh lọc, bột sắn để làm bánh, kẹo cu đơ… Ðôi khi nỗi nhớ quê được xoa dịu từ những điều rất nhỏ như thế. Cũng qua những món quà quê ấy, người Thái, cũng như người nơi khác có dịp đến khu tưởng niệm hiểu và muốn khám phá về Việt Nam hơn”. Có ai đó khẽ nói.
Xe rời đi khi mây cuộn hình rồng cuộn chầu về phía đỉnh. Trời vẫn xanh, gió mát và đồng lúa hiền hoà vẫy gọi phía xa. Không hẹn mà gặp khi cả đoàn đều cố ngoái đầu lần nữa trước lúc chia tay. Gần chiều rồi mà ai đó nói vu vơ rằng nghe hương cau thoảng trên đất Thái. Giọng anh Vinh nói với chúng tôi mà như chìm vào tự sự, chỉ duy nhất một Làng Hữu nghị Việt - Thái này trên đất Thái Lan mà thôi. Làng hữu nghị cũng là nơi sum họp của bà con Việt kiều Nakhon Phanom nói riêng và cả vùng Ðông Bắc Thái Lan nói chung. Vào các dịp lễ, Tết, bà con Việt kiều lại tụ hội quây quần bên nhau thắt chặt tình đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau và giữ gìn bản sắc văn hoá Việt. Và bây giờ là giữ gìn cả giá trị văn hoá cũng như tinh thần độc đáo của khu tưởng niệm bởi dù ở nơi xa xôi, tiếng nói của một xứ sở vẫn nhắc nhớ đêm ngày!
Ghi chép của Ðoàn Phương Nam
Xem thêm bình luận