Hơn chục năm làm nghề lú huế, ông Nguyễn Văn Út, ấp Cái Nước, xã Phú Tân, huyện Phú Tân khao khát vươn khơi, tìm ngư trường mới.
Huyện Phú Tân có thế mạnh về nuôi trồng và khai thác thuỷ hải sản. Thế nhưng, lĩnh vực khai thác thuỷ hải sản lại “ì ạch” trên con đường phát triển. Nguyên nhân do ngư dân chưa đủ điều kiện đóng tàu lớn để vươn khơi, bám biển, đa phần sử dụng phương tiện đánh bắt nhỏ, khai thác gần bờ, muốn khắc phục những hạn chế này là ngoài khả năng của địa phương. Vì thế, để vực dậy kinh tế biển của huyện, cần phải có sự cộng hưởng từ nhiều phía.
Huyện Phú Tân có bờ biển dài khoảng 37 km, từ cửa Mỹ Bình đến cửa Bảy Háp. Vùng biển này giàu tiềm năng về thuỷ hải sản, nhưng thời gian qua không được bảo tồn, khai thác hợp lý, hiện đứng trước nguy cơ cạn kiệt.
 |
| Phương tiện khai thác thuỷ sản có công suất nhỏ là "thủ phạm" huỷ hoại môi trường ven biển. |
Huyện Phú Tân hiện có khoảng 700 ghe tàu khai thác biển, trong đó, có khoảng 229 chiếc từ dưới 20 CV. Theo quy định, huyện không cho phát sinh mới loại phương tiện có công suất nhỏ này, nhưng thực tế nó vẫn tăng lên hằng ngày. Chính loại phương tiện này đang ngày đêm phá huỷ môi trường sống của cá, tôm, làm kiệt quệ nguồn lợi thuỷ hải sản ven bờ. Từ đó làm cho cuộc sống của người dân, vốn phụ thuộc vào nguồn tài nguyên biển, ngày càng cơ cực hơn.
Tận diệt
Theo quy định, ngư trường khai thác thuỷ hải sản của ngư dân là cách bờ biển từ 6 hải lý (khoảng trên 11 km) trở ra, còn từ hải lý thứ 6 trở vào bờ là vùng cấm khai thác. Mục đích của việc cấm khai thác ven bờ nhằm tạo môi trường sinh sản cho tôm, cá, bảo vệ tôm, cá non để tái sinh nguồn lợi thuỷ sản. Thế nhưng, hiện ngư trường ven biển đang bị người dân khai thác vô tội vạ.
Theo thống kê của ngành chức năng, huyện Phú Tân có gần 500 ghe khai thác biển có công suất từ dưới 20 CV đến dưới 50 CV. Thực tế, con số này còn cao hơn gấp nhiều lần. Lý do, khi đóng mới ghe có công suất nhỏ, chủ phương tiện không đăng ký với cơ quan chức năng. Chính những phương tiện khai thác loại nhỏ này, cùng với các kiểu khai thác mang tính huỷ diệt như xung điện, là “thủ phạm” huỷ hoại môi trường sống ven biển, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên.
Theo quan sát, hiện nay, từ cửa Mỹ Bình đến tận cửa Gò Công, các loại ghe có công suất nhỏ xuất hiện dày đặc, khai thác bằng nhiều hình thức như đẩy te, cào, lú huế… miễn sao bắt được các loại cá, tôm từ nhỏ đến lớn để phục vụ mưu sinh. Thực tế đó đã minh chứng cho việc môi trường ven biển của huyện đang bị khai thác theo cách tận diệt.
Khi chúng tôi yêu cầu người lái vỏ bao cặp sát chiếc ghe đang hành nghề đẩy te ở cửa biển Gò Công, xã Nguyễn Việt Khái, huyện Phú Tân, chủ ghe, anh Phạm Tấn Phước, khóm 3, thị trấn Cái Đôi Vàm, huyện Phú Tân, tỏ ra sợ hãi. Hỏi ra mới biết, anh tưởng lực lượng chức năng đi kiểm tra, rồi sẽ bị phạt vì khai thác trong vùng cấm.
Ngồi nhìn “chiến lợi phẩm” là một mớ cá, tôm chưa đầy 2 kg sau hơn 5-6 giờ vật lộn với biển, anh Phước than: "Ghe nhỏ không dám ra xa bờ, nhưng đẩy gần bờ riết không có tôm tép gì hết. Nếu có xung điện thì kiếm được vài trăm ngàn một ngày, còn không thì lỗ tiền dầu. Cá, tôm bắt được bán không có giá, chỉ khoảng 25.000 đồng/kg vì quá nhỏ. Biết đánh bắt như vầy cá, tôm nào còn, nhưng không làm thì lấy tiền đâu nuôi sống gia đình".
Tháng 10 (âm lịch) hằng năm là thời điểm mà ngư dân vùng ven biển cho là mùa thuận, thế mà tháng 10 năm nay, ngư dân huyện Phú Tân lại ngao ngán cho những chuyến biển. Ông Mười Thống (Huỳnh Văn Thống, khóm 4, thị trấn Cái Đôi Vàm, huyện Phú Tân), nói: “Thông thường, 5 giờ sáng ra biển đến 5 giờ chiều mới vô. Hôm nay, 5 giờ ra, chưa tới 10 giờ phải vô, vì đánh bắt không có gì, chạy chỉ tốn tiền dầu”.
Ông Mười Thống hồi tưởng, cách đây 25 năm, ông rời Bạc Liêu về đây lập nghiệp. Lúc ấy cá, tôm ở vùng này nhiều vô kể, chỉ 1-2 mẻ lưới là đầy ắp ghe tàu. “Bây giờ sản lượng tôm, cá giảm đi rất nhiều, mặc dù ngư dân đã tìm mọi cách để bắt cho được tôm, cá như thu nhỏ mắt lưới, có người còn dùng cả xung điện, vậy mà còn không đủ sống. Do sản lượng giảm nên hiện nay đánh bắt bằng cách xung điện diễn ra phổ biến. Đáng lo nhất là các tàu có công suất lớn từ nơi khác đến đánh bắt bằng xung điện trong vùng 6 hải lý ngày càng nhiều, làm cho ngư trường vùng này ngày càng cạn kiệt tôm cá, an ninh bất ổn. Đánh bắt theo kiểu tận diệt như hiện nay thì ngư dân vùng này còn khổ dài dài”, ông Mười Thống dự báo.
Khát vọng
Khi biển không còn hào phóng, nghề cha truyền con nối không lo được miếng cơm, manh áo gia đình, ngư dân Phú Tân lại khao khát vươn khơi tìm ngư trường mới, hay chuyển đổi một nghề mới để có đủ khả năng nuôi sống gia đình. Ông Tư Tâm (Nguyễn Văn Út, ấp Cái Nước, xã Phú Tân), đánh bắt tại cửa Mỹ Bình hơn chục năm, ao ước: "Hơn chục năm cật lực với sóng biển bằng chiếc ghe 40 CV, gia đình tích cóp được vài trăm triệu đồng. Thời gian gần đây, ngư trường gần bờ không còn nhiều tôm, cá, muốn nâng cấp ghe lên vài trăm mã lực để vươn khơi, mới mong phát triển được kinh tế gia đình. Nhưng muốn sở hữu được chiếc ghe có công suất lớn trong tay phải có từ trên 500 triệu đồng. Xem lại khả năng tài chính của gia đình thì còn thiếu khoảng 200 triệu đồng. Số tiền này ngoài khả năng của gia đình nên nếu được Nhà nước hỗ trợ cho vay sẽ có điều kiện đóng ghe tàu mới vươn khơi, đó là ao ước từ lâu nhưng không biết bao giờ thành hiện thực".
 |
| Hơn chục năm làm nghề lú huế, ông Nguyễn Văn Út, ấp Cái Nước, xã Phú Tân, huyện Phú Tân khao khát vươn khơi, tìm ngư trường mới. Ảnh: VI HOÀ |
Với 39 tuổi đời, có hơn mười mấy năm xuôi ngược trên sóng biển, vậy mà gia đình anh Nguyễn Văn Tuấn, ấp Công Nghiệp, xã Tân Hải, huyện Phú Tân không thoát khỏi vòng túng thiếu. Anh Tuấn tâm sự: "Ghe nhỏ không thể ra xa đánh bắt được, mà đánh bắt gần bờ thì đâu có bao nhiêu, trúng lắm ngày kiếm được 500.000-600.000 đồng, nhiều hôm lỗ tiền dầu. Nghề đánh bắt ven biển này bạc lắm, muốn lên bờ kiếm thuê mướn một miếng vuông, hay làm một nghề gì khác ổn định hơn, nhưng ngặt nỗi không có vốn, vì hồi đó giờ làm ngày nào ăn ngày ấy".
Trong khi khai thác ngày càng gặp khó khăn, Nghị định số 67/2014/NĐ-CP về một số chính sách phát triển thuỷ sản của Chính phủ như một chiếc phao cứu sinh cho ngư dân. Nhưng thực tế, ngư dân khai thác ven biển bằng xuồng ghe công suất nhỏ khó với được chiếc "phao" cứu sinh này. Ông Nguyễn Văn Phĩnh, khóm 4, thị trấn Cái Đôi Vàm, 1 trong 4 trường hợp được tiếp cận vốn vay để đóng mới tàu, cho biết: "Theo quy định đóng mới tàu vỏ thép phải có vốn đối ứng rất lớn, không dưới 1 tỷ đồng. Chính điều kiện vốn đối ứng lớn nên huyện này không có bao nhiêu người đáp ứng đủ điều kiện. Như vậy, giấc mơ vươn khơi, chuyển đổi nghề của những chủ phương tiện loại nhỏ khó trở thành hiện thực".
“Cuộc sống của ngư dân vùng này ngày càng khó khăn hơn, nên nhu cầu chuyển đổi ngành nghề là vấn đề cấp thiết. Trước đây, tôm cá còn nhiều, chồng đi biển, vợ ở nhà phơi khô, vá lưới, nhờ đó cuộc sống tạm ổn. Bây giờ, tôm cá không có, chồng không ra biển, vợ cũng không có việc làm nên cuộc sống lâm vào hoàn cảnh khó khăn. Thời gian qua, chính quyền địa phương có mở các lớp dạy nghề, nhưng những lớp này không gắn với nhu cầu tại địa phương nên cũng chẳng giải quyết được vấn đề giải quyết việc làm. Hiện nay, vấn đề chuyển đổi nghề, giải quyết việc làm cho người dân ven biển là một yêu cầu cấp bách, đòi hỏi các ngành chức năng phải đặc biệt quan tâm”, Bí thư Chi bộ khóm 4, thị trấn Cái Đôi Vàm Lê Minh Nghiệp kiến nghị./.
Bài 2: Đừng để “lỡ duyên” tàu – bến
Phóng sự của Vi Hoà
Xem thêm bình luận