(CMO) Chiến tranh đã lùi xa gần nửa thế kỷ, nhưng với người chiến sĩ năm xưa ấy, thời đạn bom, khói lửa vẫn còn in sâu trong ký ức.
Tuy sức khoẻ ngày một suy giảm do tuổi đã cao và một phần ảnh hưởng bởi thương tật thời kháng chiến, nhưng ông Sáu Lợi (Ðoàn Lợi, ngụ Phường 4, TP Cà Mau) vẫn không thể nào quên những tháng năm bị lưu đày ở Nhà tù Côn Ðảo. Ðây là nơi những chiến sĩ cách mạng kiên trung luôn phải chịu đòn roi tra tấn, song họ vẫn kiên cường trước mọi thủ đoạn tàn độc của kẻ thù, chấp nhận hy sinh để giữ lấy khí tiết của người chiến sĩ cách mạng.
Ông Sáu Lợi sinh ra ở xứ Ông Ðơn (nay là ấp Phú Quý, xã Thanh Tùng, huyện Ðầm Dơi), nơi từng che chở, đùm bọc nhiều cán bộ cách mạng hoạt động bí mật suốt 30 năm trường kỳ kháng chiến. Noi theo truyền thống cách mạng của gia đình (cha là Phó ban Kinh Tài, anh ruột tham gia Ðoàn tàu Không số...), năm 17 tuổi (1963), khi đang học lớp phổ thông đầu tiên của huyện Ngọc Hiển dành cho con cháu các gia đình hoạt động cách mạng, ông Sáu Lợi hăng hái cầm súng ra chiến trường. Tuy nhiên, chỉ được vài năm trực tiếp chiến đấu, năm 1965 ông Sáu Lợi bị thương, được đưa về hậu phương điều trị. Khi sức khoẻ đã bình phục, ông tiếp tục gia nhập Ðội Vũ trang tuyên truyền Cà Mau.
 |
| Vào những ngày lễ lớn trong năm, ông Sáu Lợi thường tự tay lau chùi và tự hào ngắm nhìn những huân chương, huy hiệu truyền thống cách mạng của gia đình. |
“Năm 1968, tổ công tác chúng tôi gồm 3 người đang trên đường đi vận động các lực lượng phối hợp chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân, khi ngang qua sông Ông Ðốc thì bị máy bay chiến đấu của địch bắn đạn cối M79 làm lật xuồng, tôi bị nội thương, miệng hộc máu tươi, ngất xỉu nằm vắt ngang xuồng và bị địch bắt. Những ngày đầu trong tù, tôi vẫn thường bị đau ngực và ói ra máu, nhưng không được đưa vào bệnh viện để điều trị vì chúng sợ tôi bỏ trốn. Chợt nhớ kinh nghiệm dân gian, tôi tự uống nước tiểu của mình để trị nội thương”.
Hớp ngụm trà thấm giọng, đăm đăm nhìn vào khoảng không, ông Sáu Lợi tiếp tục câu chuyện đời mình, đôi lúc ông dừng lại mường tượng rồi cười mỉm: “Ở cái tuổi thất thập cổ lai hy rồi, đầu óc không còn minh mẫn như trước, khi nhớ khi quên nên không thể lưu loát câu chuyện được”.
Sáu tháng bị giam ở Cà Mau, hàng ngày ông Sáu Lợi đều bị tra khảo, buộc phải nhận tội vì đã có người khai báo với Cảnh sát nội thành rằng ông Sáu Lợi là Ðội trưởng Ðội Vũ trang tuyên truyền, nhưng ông một mực phủ nhận và cho rằng mình chỉ là nông dân địa phương... Sau đó, bọn chúng chuyển ông về Cần Thơ tiếp tục giam cầm, tra khảo nhưng vẫn không khai thác được gì nên cuối năm 1969, ông Sáu Lợi bị đưa đi câu lưu ở Nhà tù Côn Ðảo.
Nơi đó là một hệ thống nhà tù với hàng trăm phòng giam, xà lim, phòng biệt lập ở hàng chục trại giam khác nhau mà đa số được xây dựng tường rào bao bọc, phía trên có dây kẽm gai. Các tù nhân chính trị ngoài việc thường xuyên bị tra tấn, đánh dã man thì còn bị bắt đi lao động khổ sai, như đập đá, làm rẫy, đốn củi, xay lúa, chăn nuôi... phục vụ cho hệ thống cai trị.
Các xà lim trong hệ thống nhà tù Côn Đảo giờ trở thành nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho giới trẻ.
Khổ nhọc là thế nhưng trở về phòng giam lại bị cùm một chân bằng cùm sắt, chân này bị lở loét lại cùm sang chân kia. Còn những bữa ăn, đôi khi cơm bị trộn lẫn thóc dùng với thực phẩm khô khốc có khi đã ôi thiu. Bị đàn áp nhưng các tù nhân chính trị vẫn không khuất phục, luôn đứng lên đấu tranh và bị địch giam vào xà lim đổ vôi bột xuống rồi dội nước làm cơ thể bị lở loét, hoặc đưa vào phòng giam biệt lập ("chuồng cọp")...
"Nhiều đồng chí không còn đủ sức chịu đựng đã gục chết trên tay đồng đội sau khi bị tra tấn dã man rồi đưa về trại giam. Tôi cũng đã từng đưa quan tài của đồng chí mình ra Nghĩa trang Hàng Dương chôn cất. Nói là chôn, thật ra bọn chúng sai đóng cái hòm sơ sài rồi bỏ xác vào, kêu chúng tôi đưa ra nghĩa trang, đào cái hố nước ngập đầy tràn rồi bỏ cái hòm xuống dập lại... Làm sao mà kể cho hết sự tàn nhẫn nơi Nhà tù Côn Ðảo”, ông Sáu Lợi tỏ ra căm phẫn khi nhớ lại những ngày tháng bị tù đày ở nơi được ví như địa ngục trần gian.
Năm 1972, hết thời hạn bị câu lưu, ông Sáu Lợi được lệnh cho về đất liền nhưng buộc phải vào trại lính đi quân dịch. Ông Sáu Lợi không đồng ý, quyết liệt phản đối nên tiếp tục bị giam lại ở Côn Ðảo. Ðến năm 1973, ông được đưa về giam ở khám Chí Hoà thêm 6 tháng nữa mới được trả tự do. Trở về địa phương, ông Sáu Lợi tiếp tục tham gia Ðội Vũ trang tuyên truyền cho đến ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước.
Sau ngày giải phóng, ông Sáu Lợi tham gia công tác ở Ban Tuyên huấn tỉnh, sau đó được chuyển về làm Phó trưởng Ðài Truyền thanh thị xã Cà Mau. Năm 1983, sức khoẻ ông giảm sút do nhiều lần bị thương tật trong chiến tranh, một phần vì lo kinh tế nên ông Sáu Lợi xin thôi công tác Nhà nước.
“Năm 2017, tôi được tỉnh tổ chức đoàn đi thăm lại Côn Ðảo. Nhìn cảnh cũ, nhớ người xưa nên tất cả chúng tôi đều ngậm ngùi. Chạnh lòng về quá khứ nhưng cảm thấy lâng lâng với những đổi thay của hiện tại. Hệ thống Nhà tù Côn Ðảo đã được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt, trở thành điểm tham quan lịch sử, là nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau. Nghĩa trang Hàng Dương, nơi các chiến sĩ cách mạng yên nghỉ cũng đã được xây dựng khang trang, trở thành điểm tham quan tâm linh nằm trong quần thể du lịch Côn Ðảo... Ðịa ngục trần gian năm xưa nay đã là thiên đường du lịch. Ðứng nơi Côn Ðảo, nghe sóng biển dạt dào như đang hoà lẫn âm thanh của bài ca chiến thắng”, ông Sáu Lợi tự hào./.
Mỹ Pha
Xem thêm bình luận