Ngày 20/7/1954, Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, chấm dứt cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ của Nhân dân ta. Ðây là một thắng lợi to lớn của Nhân dân ta trên con đường giải phóng dân tộc, là cơ sở pháp lý quốc tế để ta tiếp tục đấu tranh hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ Nhân dân trong cả nước.
- 200 ngày đêm lịch sử ở Cà Mau
- Tái hiện 200 ngày tập kết ra Bắc tại huyện Thới Bình - Tiếp lửa truyền thống
- Vai trò của lực lượng công an tỉnh Cà Mau trong 200 ngày tập kết ra Bắc
Ngày 22/7/1954, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi đồng bào cả nước, khẳng định công lao to lớn của Nhân dân miền Nam “đi trước về sau”, Người nói rõ: “Ðồng bào miền Nam kháng chiến trước hết, giác ngộ rất cao. Tôi chắc rằng đồng bào sẽ đặt lợi ích cả nước lên trên lợi ích địa phương, lợi ích lâu dài lên trên lợi ích trước mắt, mà ra sức cùng đồng bào toàn quốc phấn đấu để củng cố hoà bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập, dân chủ trong toàn quốc. Ðảng, Chính phủ luôn luôn theo dõi sự cố gắng của đồng bào và tin chắc rằng sẽ thắng lợi”.
Ðoàn Cải lương Hương Tràm phục vụ văn nghệ hướng đến Kỷ niệm 70 năm Sự kiện tập kết ra Bắc, tại thị trấn Sông Ðốc, huyện Trần Văn Thời.
Các tỉnh thuộc miền Tây có 15 ngày để chuyển quân tập kết về Cà Mau. Ta và đối phương thống nhất, trên con đường chuyển quân, đối phương phải rút hết lực lượng và đồn bót. Theo đó, lực lượng của các tỉnh Cần Thơ, Sóc Trăng... từ vùng giải phóng xuống Cà Mau. Tại Cà Mau, khu tập kết 200 ngày bao gồm bán đảo Cà Mau, bắt đầu từ Vịnh Thái Lan vào bờ Nam sông Cái Lớn đến ngã ba sông Nước Trong, qua kênh xáng Ngan Dừa, xuống ngã tư Vĩnh Phú đến Vĩnh Hưng, ra biển Ðông. Khu này phần lớn là vùng giải phóng (trừ thị trấn Cà Mau, Giá Rai, Tắc Vân và các thị tứ Hộ Phòng, Hoà Bình). Ngày 25/8/1954, ta lập Uỷ ban Quân chính tiếp quản khu tập kết, kinh xáng Chắc Băng trở thành trung tâm khu tập kết.
Trung ương Cục chủ trương xây dựng khu tập kết Cà Mau thành hình mẫu chính quyền cách mạng, một chính quyền của dân, do dân và vì dân, để đồng bào cảm nhận sâu sắc, so sánh với chế độ quốc gia giả hiệu, tay sai của Pháp - Mỹ, tạo tiền đề cho các tầng lớp Nhân dân đấu tranh giữ lấy những quyền lợi mà cách mạng đã đem lại cho họ.
Ta xây dựng hàng trăm căn nhà mới cho những gia đình sống lang thang, không nơi nương tựa; sửa trường cũ, cất thêm trường mới. Toàn khu tập kết có 875 trường, có cả trường cho con em đồng bào Khmer. Cán bộ, bộ đội tích cực làm công tác chống dốt. Trong thời gian 200 ngày, ta đã mở 200 lớp học bình dân, xoá 75% số người chưa biết chữ. Ta lập thêm 24 trạm y tế, nhà bảo sanh, điều trị trên 10 ngàn lượt người bệnh trong khu vực và các nơi khác đến.
Phong trào vệ sinh làm sạch đường phố, hốt rác, nạo vét cống rãnh, đào mương thoát nước ở các khu xóm lao động được quần chúng tham gia đông đảo. Ðèn điện được mắc thêm ở các xóm lao động, các ngõ hẻm. Ta đã làm nhiều sân vận động mới, tuyên truyền phong trào thể dục thể thao, tổ chức luyện tập, bóng đá sôi nổi giữa các đơn vị bộ đội và thanh niên địa phương. Ðặc biệt, những buổi trình diễn của các đoàn văn công, các đội ca múa thiếu nhi, những cuộc triển lãm, chiếu phim cả ngày lẫn đêm ở nhiều địa điểm, đã thu hút đông đảo quần chúng tham gia, tạo không khí sôi động.
Vùng Cà Mau trong thời gian tập kết chuyển quân nhộn nhịp như ngày hội. Thân nhân của cán bộ, chiến sĩ đi tập kết, đồng bào các giới khắp Nam Bộ tới lui thăm nom người thân rất đông đảo, không khí thật vui vẻ. Trật tự an ninh vùng tập kết được đảm bảo, ban đêm không có giới nghiêm, nhà không đóng cửa, đồ đạc không sợ bị trộm cắp. Ðời sống mới ở vùng giải phóng tràn vào các thị trấn, thị tứ do ta quản lý, bến xe, bến tàu ngày đêm tấp nập hành khách. Ðường Bạc Liêu - Cà Mau trước đây mỗi tuần có 2 chuyến xe đò thì thời điểm tập kết lên đến 16 chiếc chạy suốt ngày đêm; xe chở hàng từ 4 chiếc lên 14 chiếc. Tàu, ghe máy từ 100 chiếc lên hàng ngàn chiếc. Tiệm, quán mở thêm nhiều, hàng hoá dồi dào, mua bán náo nhiệt.
Ðồng bào ghi nhận tinh thần phục vụ và thái độ đối xử của cán bộ cách mạng vui vẻ, nhã nhặn, khác hẳn với chính quyền bù nhìn và lính đánh thuê. Nhân dân khen văn nghệ cách mạng có nội dung lành mạnh, đề cao hoà bình, tinh thần dân tộc, độc lập tự chủ của Việt Nam, khác hẳn văn nghệ của vùng bị địch tạm chiếm. Ðồng bào rất thích tiêm Philatốp, coi là “thần dược” trị được nhiều bệnh mà vùng bị địch tạm chiếm không có. Ðồng bào cũng nhận thấy, từ khi cách mạng tiếp quản, bao nhiêu tệ nạn rượu chè, cờ bạc, thuốc phiện, trộm cắp... ở các thị trấn, thị tứ do địch tạm chiếm hầu như mất hẳn. Ðồng bào khen: “Việt minh hay thật!”.
Những điều hay của chế độ mới, những việc làm của chính quyền dân chủ Nhân dân in đậm dấu ấn trong ký ức của người dân Cà Mau và người dân ở khắp Nam Bộ đến đây để tiễn đưa người thân đi tập kết, họ được trực tiếp tai nghe, mắt thấy. Thời gian 200 ngày tập kết chuyển quân, đồng bào Cà Mau đã sống những ngày thật tự do, hạnh phúc!
(Nguồn: “Tây Nam Bộ 30 năm kháng chiến, 1945-1975”)
Chí Công