(CMO) Cách đây 75 năm, dưới sự lãnh đạo thiên tài của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Đông Dương, dân tộc ta đã chính thức bước vào kỷ nguyên của độc lập, làm chủ vận mệnh đất nước với thắng lợi rung chuyển đất trời của Cách mạng Tháng Tám. Đến ngày 2/9, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà.
Hoà chung khí thế ấy, vùng đất địa đầu cực Nam Tổ quốc ở Cà Mau, không khí cách mạng cũng sục sôi, giành được thắng lợi hoàn toàn. Cũng từ thời điểm đó, đất và người Cà Mau mãi mãi xứng đáng là thành đồng cách mạng của miền Nam nói riêng, của đất nước nói chung; kề vai sát cánh với Tổ quốc trong suốt 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ trường kỳ.
Tình hình cách mạng tại Cà Mau giai đoạn tiền khởi nghĩa (trước năm 1945) có nhiều bất lợi. Nhất là sau khi khởi nghĩa Hòn Khoai, dưới sự lãnh đạo của thầy giáo Phan Ngọc Hiển ngày 13/12/1940 bị giặc dìm trong bể máu. Pháp thi hành các cuộc trả thù, ruồng bắt, khủng bố trắng. Cơ sở cách mạng bị phá vỡ, nhiều đồng chí lãnh đạo trong Đảng bị bắt, thủ tiêu hoặc tạm lánh, chuyển vùng hoạt động. Chiến tranh thế giới thứ 2 nổ ra, Đảng ta đã chuyển hướng chỉ đạo chiến lược và khi thời cơ đến nêu cao quyết tâm đánh đuổi giặc xâm lược.
 |
| Cây đa trong Khu tưởng niệm Bác Hồ (Phường 1, TP Cà Mau) được nguyên Bí thư Tỉnh uỷ Tuyên Quang, nguyên Trưởng ban Dân vận Trung ương Hà Thị Khiết trồng vào năm 1993. Biểu tượng "Cây đa Tân Trào" nhằm giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ trẻ. Ảnh: Minh Tấn |
Văn kiện Đảng (1930-1945), tập III, Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng (xuất bản 1977) nêu rõ: “Trong lúc này, quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt dưới sự sinh tử, tồn vong của quốc gia, dân tộc… Nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp vạn năm cũng không đòi lại được”. Ngay sau đó, Đảng chủ trương thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh).
Các sự kiện lịch sử thế giới và trong nước liên tiếp đổ dồn theo hướng có lợi cho cách mạng. Ngày 9/3/1945, Nhật đảo chánh Pháp để độc chiếm Đông Dương. Đảng ra chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. Tại Cà Mau, để kịp thời lãnh đạo cách mạng, chiếm lấy thời cơ, ngày 5/5/1945, tại khu vực Tân Bằng (nay thuộc huyện Thới Bình), Ban vận động tái lập Đảng bộ Nam Kỳ triệu tập hội nghị đại biểu các chi bộ khu vực Cà Mau để thành lập cơ quan lãnh đạo lâm thời cách mạng. Đảng bộ lâm thời gồm 5 người, do đồng chí Trần Văn Đại làm Bí thư.
Mỹ tham chiến vào chiến tranh thế giới thứ 2. Sự kiện Mỹ ném 2 quả bom nguyên tử xuống lãnh thổ phát xít Nhật là những diễn biến khép lại cuộc chiến tàn khốc này. Nhật đầu hàng vô điều kiện phe đồng minh. Chính quyền Nhật ở Đông Dương và bè lũ tay sai hoang mang, rệu rã. Tại Cà Mau, ngày 25/8/1945, Tỉnh uỷ lâm thời do đồng chí Thái Ngọc Sanh và Trần Văn Đại lãnh đạo vận động tổ chức mít-tinh lớn ở thị trấn Cà Mau để chào mừng Mặt trận Việt Minh ra đời, biểu dương sức mạnh lực lượng quần chúng tại Sân banh Cà Mau. Cuộc mít-tinh ngay sau đó đã trở thành cuộc biểu tình vũ trang thị uy kéo đến dinh Đốc phủ Kế (Nguyễn Văn Kế), Quận trưởng Cà Mau, đòi giao chính quyền cho Nhân dân. Đốc phủ Kế tìm mọi cách hoà hoãn để kéo dài thời gian.
Tuy nhiên, biết rõ ý đồ của tên chủ Quận, Tỉnh uỷ huy động toàn lực để gây áp lực đối với chính quyền bù nhìn tay sai. Đốc phủ Kế không còn cách nào khác là phải bàn giao chính quyền cho Uỷ ban Dân tộc Giải phóng quận Cà Mau. Ngay sau thắng lợi tại thị trấn Cà Mau, Nhân dân trong tỉnh nhất tề vùng lên phá tan và đánh bại hoàn toàn bè lũ cướp nước, bán nước, xoá sạch chính quyền tay sai ở ấp, xã và thành lập chính quyền, các đoàn thể của Nhân dân.
Đánh giá ý nghĩa thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945, Nhà giáo Nhân dân, TS Thái Văn Long nhấn mạnh: “Với tinh thần kiên cường, anh dũng, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, Nhân dân Cà Mau đã đập tan bộ máy thống trị của thực dân Pháp, phát xít Nhật và phong kiến tay sai ở địa phương, giành lại quyền làm chủ vận mệnh của mình”. Từ nay, Nhân dân Cà Mau nói riêng và Nhân dân Việt Nam nói chung đã thoát khỏi “kiếp trâu ngựa”, trở thành công dân của một đất nước độc lập, tự do".
Nhắc lại sự kiện Cách mạng Tháng Tám, cố Bí thư Tỉnh uỷ Minh Hải Đoàn Thanh Vị cảm thán: “Gia đình nghèo, hàng năm phải vay lúa ăn, lãi ăn 1 trả 2, ăn trước trả sau không năm nào trả dứt, lãi mẹ đẻ lãi con, cứ thế mà chồng chất. Cách mạng Tháng Tám thành công được chính sách giảm tô tức của cách mạng, anh em tôi làm cật lực 3, 4 năm mới trả hết nợ”.
Nói về không khí những ngày tháng 8/1945 lịch sử, nguyên Phó trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Cà Mau Nguyễn Hữu Thành cho biết: “Lịch sử mãi mãi ghi nhớ thời khắc vàng son khi Cách mạng Tháng Tám bùng nổ và thành công, từ đó, một kỷ nguyên mới mở ra cho dân tộc, Tổ quốc Việt Nam”. Theo ông Thành, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh uỷ, Nhân dân Cà Mau - Bạc Liêu đã nắm bắt thời cơ khởi nghĩa một cách thần tốc, tài tình. Khí thế của những ngày Cách mạng Tháng Tám lan toả sôi nổi từ già, trẻ, gái, trai; các tầng lớp Nhân dân, nhân sĩ yêu nước, cả binh lính trong hàng ngũ của chính quyền tay sai.
Các cuộc biểu tình thị uy rợp trời và rền vang các khẩu hiệu:
Đả đảo chính quyền Trần Trọng Kim
Việt Nam độc lập muôn năm.
Tất cả chính quyền về tay Nhân dân.
Đảng Cộng sản Đông Dương muôn năm.
Cùng trong ngày 25/8/1945, cả Cà Mau và Bạc Liêu đều khởi nghĩa thắng lợi. Phía thị xã Bạc Liêu, đầu não chính quyền tay sai của Tỉnh trưởng Trương Công Thiện tuyên bố đầu hàng vô điều kiện (lúc này, thị trấn Cà Mau là quận thuộc tỉnh Bạc Liêu). Trong thắng lợi này, ông Nguyễn Hữu Thành đặc biệt nhấn mạnh đến sức mạnh của quần chúng và việc Đảng tổ chức lãnh đạo, vạch ra đường lối chiến lược để tập hợp, phát huy được sức mạnh của quần chúng Nhân dân để thực hiện các nhiệm vụ cách mạng.
75 năm đã trôi qua, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà vẫn là thời khắc thiêng liêng, dấu son chói lọi trong lịch sử dựng nước, giữ nước và kiến tạo đất nước Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Cà Mau, tỉnh địa đầu cực Nam của Tổ quốc đang trong quá trình hội nhập, phát triển với những kỳ vọng lớn lao. Thời gian càng lùi xa, giá trị và ý nghĩa của thắng lợi Cách mạng Tháng Tám và ngày Tết độc lập của dân tộc ngày càng toả sáng. Đó là nền tảng, hành trang, kim chỉ nam cho quê hương, đất nước “Ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng gởi gắm lại các thế hệ con người Việt Nam tiếp nối./.
Phạm Quốc Rin
Xem thêm bình luận