Sáng 26/3, tiếp tục Phiên họp thứ 6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến về những vấn đề như: việc bảo đảm nguồn lực đáp ứng yêu cầu phòng bệnh, chữa bệnh cho nhân dân; vấn đề y đức trong ngành y tế; vấn đề điều chỉnh khung giá viện phí.
Phát biểu khai mạc phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho biết: Phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Thường vụ Quốc hội hôm nay được triển khai với một hình thức mới hơn, đó là truyền hình trực tiếp trên toàn quốc để đồng bào, cử tri cả nước theo dõi và truyền hình trực tuyến để 63 đoàn đại biểu Quốc hội ở các tỉnh, thành phố theo dõi, giám sát, đồng thời cũng có thể trực tiếp chất vấn các vị Bộ trưởng.
Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, chất vấn và trả lời chất vấn là hoạt động rất hữu ích, nó thể hiện tính dân chủ rộng rãi, sự gắn kết giữa đại biểu Quốc hội, Chính phủ, các Bộ trưởng với nhân dân, để nhân dân có thể thực hiện quyền giám sát của mình đối với các vị đại biểu Quốc hội và Quốc hội.
“Nhà nước của chúng ta là nhà nước của dân, do dân, vì dân cho nên sự gắn kết giữa Quốc hội, Chính phủ với đồng bào, cử tri cả nước càng ngày càng được mở rộng. Sau kỳ họp thứ 3 của Quốc hội, Nghị quyết của Quốc hội về chất vấn tại kỳ họp Quốc hội đã được triển khai một cách rộng rãi” - Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh.
Tiếp đến, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng đã điều khiển phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế.
Tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Y tế đã dành 10 phút đầu giờ để báo cáo giải trình việc xử lý các vấn đề chất vấn mà cử tri và các đại biểu Quốc hội đã gửi tới từ kỳ họp thứ 2, trong đó tập trung vào việc bảo đảm nguồn lực đáp ứng yêu cầu phòng bệnh, chữa bệnh cho nhân dân và vấn đề điều chỉnh khung giá viện phí.
Ngoài một số thành tựu của ngành y tế, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cũng nêu những hạn chế như: chưa đáp ứng đủ nhu cầu khám chữa bệnh của người dân; nhiều bệnh viện tuyến trung ương chưa được quan tâm, đầu tư đúng mức; cơ chế giá dịch vụ bệnh viện theo quy định còn thấp; ảnh hưởng đến đời sống bác sỹ, y tá, công nhân viên bệnh viện…
Không đưa phong bì, y đức sẽ cải thiện
Nói về khó khăn kinh tế, tiền lương, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến phân tích: Đối với cơ sở khám chữa bệnh, ngân sách cấp theo giường bệnh, nhiều địa phương mới đảm bảo 40 – 50 triệu đồng/giường bệnh/năm. Có bệnh viện còn không đủ chi tiền lương. Mọi hoạt động, kể cả tiền lương phải sử dụng nguồn thu từ dịch vụ. Mức thu thấp, chậm được điều chỉnh nên hoạt động của các bệnh viện rất khó khăn.
“Tiền lương thấp nên năng suất và chất lượng chưa cao, hạn chế bệnh viện phát triển kỹ thuật, không có điều kiện nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, cũng như thái độ phục vụ của các cán bộ, công nhân viên chức” – Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nói.
Về giải pháp nâng cao y đức của đội ngũ y, bác sỹ, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng, cũng vì bệnh viện đang trong tình trạng quá tải, người dân đi khám quá khó khăn, ai cũng muốn khám trước, nên thường tìm cách “tiếp cận” đội ngũ bác sỹ.
“Chúng tôi nghĩ rằng, nhân dân, người nhà bệnh nhân không đưa phong bì, không đưa quà khi vào khám bệnh thì thái độ và y đức của cán bộ y tế sẽ dần được cải thiện” – Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nói.
Bộ trưởng cũng cho biết thêm, hiện vẫn chưa có tiêu chí cụ thể để đánh giá y đức của một y, bác sỹ, công nhân viên. Chủ yếu, vẫn dựa vào những điều luật của Luật phòng, chống tham nhũng, quy tắc ứng xử của một nhân viên y tế.
Nhiều giải pháp giảm tải bệnh viện
Việc quá tải bệnh viện là vấn đề khá nóng được nhiều đại biểu Quốc hội tập trung chất vấn và mong chờ có câu trả lời xác đáng, cụ thể từ phía người đứng đầu ngành Y tế.
Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết: Giảm tải bệnh viện là một trong những vấn đề trọng tâm của ngành y tế cần giải quyết trong giai đoạn 2011 – 2016, cần rất nhiều giải pháp tổng thể của các bộ, ngành.
“Giải pháp đầu tiên là phải tăng số giường bệnh”, Bộ trưởng Y tế khẳng định. Bên cạnh đó, cần tăng cường cơ sở vật chất cho tuyến huyện, tuyến tỉnh. Bộ Y tế cũng đã xây dựng Đề án xây dựng các bệnh viện vệ tinh theo chỉ đạo của các bệnh viện Trung ương, với các chuyên ngành ung bướu, chỉnh hình và nhi.
Việc luân chuyển cán bộ ngành y cho tuyến dưới để giảm tải cũng là vấn đề hết sức nan giải, bởi ngành y rất khó “giữ chân” bác sĩ, nhất là những người có tay nghề cao. Theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, tới đây Bộ Y tế sẽ trình Chính phủ Nghị định về “nghĩa vụ xã hội” đối với các bác sĩ mới ra trường, giống như ngành giáo dục, các thầy cô giáo phải lên vùng núi làm “nghĩa vụ” vậy.
Bộ trưởng Y tế cũng cho biết, theo phân cấp y tế hiện nay với mô hình “tuyến Trung ương, tuyến tỉnh, tuyến huyện” thì tuyến dưới sẽ khó phát triển. Theo đó, ngành y sẽ phân tuyến theo năng lực. Trường hợp tuyến huyện nếu được đầu tư tốt vẫn thành bệnh viện hàng đầu, tuyến tỉnh có thể xây dựng thành bệnh viện đặc biệt. Bệnh cạnh đó, quy chế chuyển viện cũng phải được xiết chặt hơn.
Ở nhiều nước, để chuyển viện cần qua tuyến chăm sóc ban đầu, còn ở nước ta, việc chuyển viện còn rất tự do và… theo yêu cầu của bệnh nhân. “Nhiều bệnh có thể chữa khỏi được tại tuyến dưới, nhưng bệnh nhân vẫn ồ ạt lên tuyến Trung ương, tạo nên sự quá tải ảo, đồng thời gây lây nhiễm bệnh viện trong cộng đồng”, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định.
Bộ trưởng Bộ Y tế cũng cho biết, nhiều bệnh viện tuyến Trung ương như Bệnh viện K, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Chợ Rẫy… đang gấp rút hoàn thành để đưa vào sử dụng thêm nhiều giường bệnh trong năm nay.
Tuy nhiên, theo nhiều đại biểu, một phần nguyên nhân của tình trạng quá tải tại bệnh viện là do đội ngũ y, bác sỹ ở những cấp cơ sở như tuyến huyện, xã còn yếu kém, dẫn đến người dân không tin tưởng, an tâm.
Có đại biểu còn cho rằng, chính việc điểm đầu vào của trường đại học y dược quá cao, khiến đội ngũ nhân lực bị phân hóa, chính quy thì trình độ rất cao, trong khi những y, bác sỹ về huyện, xã trình độ thấp. Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định, việc tuyển sinh phân loại như vậy mới tạo được nguồn nhân lực cho cơ sở y tế cấp dưới. Hơn nữa, một số ngành thực sự rất hiếm sinh viên, học sinh theo học.
Sinh viên không mặn mà với ngành y tế dự phòng
Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Hương, đoàn Nghệ An về việc đào tạo bác sĩ cho y tế dự phòng chưa được quan tâm, hầu bết bác sĩ được đào tạo bài bản không muốn phục vụ trong lĩnh vực này, dẫn đến công tác y tế dự phòng tuyến cơ sở bị coi nhẹ trong khi bệnh dịch nhiều. Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, nguồn lực cho lĩnh vực y tế dự phòng hiện còn rất thiếu và yếu.
Từ năm 2007, Bộ Y tế mở thêm mã ngành cho các trường y với số điểm chuẩn “ưu ái” cho các thí sinh (điểm đầu vào thấp hơn các ngành khác từ 3 – 5 điểm) nhằm khuyến khích, thu hút nguồn lực vào lĩnh vực này.
Tuy nhiên, rất ít học sinh mặn mà với ngành học này. “Chỉ tiêu tuyển 100 thì may ra được 30 em, bên cạnh đó thời gian đào tạo kéo dài 6 năm cho nên đến năm 2013 mới có những bác sĩ y tế dự phòng chính quy đầu tiên ra trường. Có những tỉnh 5 – 6 năm không tuyển được một bác sĩ y tế dự phòng”, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết.
Để giải quyết vấn đề thiếu cán bộ y tế dự phòng tuyến cơ sở, Bộ trưởng cho biết Bộ Y tế đã đưa giải pháp đào tạo theo yêu cầu xã hội, tức là sẽ đào tạo liên thông cho các cán bộ, y sĩ đã từng làm công tác y học dự phòng; bên cạnh đó là đào tạo theo địa chỉ, song việc học liên thông, liên kết cũng phải mất 4 năm. Cho nên thời điểm hiện tại, nước ta đang thiếu trầm trọng bác sĩ y tế dự phòng.
Hiện tại, ngân sách dành cho chống dịch, phụ cấp chống dịch cho y tế dự phòng còn rất hạn hẹp, cho nên Bộ Y tế đã trình Chính phủ phê duyệt các chương trình mục tiêu quốc gia hỗ trợ cho hoạt động y tế dự phòng, trong đó chú trọng đầu tư nguồn lực cho lĩnh vực này.
Ngoài các vấn đề chính như quá tải bệnh viện, viện phí, nguồn nhân lực cho ngành y tế, Bộ trưởng Bộ Y tế cũng trực tiếp giải trình nhiều vấn đề về chính sách cho y tế dự phòng, xã hội hóa lĩnh vực y tế và các chính sách thu hút nguồn lực y tế về tuyến cơ sở.
Nguồn: DCSVNOL