ស្ថិតនៅកណ្តាវាលស្រែខ្ទឹមក្រហមដ៏ធំល្វឹងល្វើយ និងអមដោយម្លប់ដើមឈើបុរាណដ៏ត្រជាក់ វត្ត Khmer មិនត្រឹមតែជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃសកម្មភាពសាសនា ជាកន្លែងសម្រាប់អភិក្សអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជាតិប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាប្រភពដើមនៃការចលនាបដិវត្តន៍ក្នុងអំឡុងពេលនៃការតស៊ូប្រឆាំងពួកសត្រូវឈ្លានពានទឹកដីទៀតផង។ ក្នុងចំណោមវត្តមួយក្នុដ៏ឆ្នើមជាងគេនោះគឺវត្ត សិរីក្រសាំង (Cà Săng) កសាងនូវឆ្នាំ ១៥៧៦ ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅសង្កាត់ Vĩnh Châu ទីក្រុង Cần Thơ។

ក្នុងលំហូរនៃការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ព្រះសង្ឃ និងដូនជីវ័យក្មេងមួយថ្ងៃមិនត្រឹមគិតគូរពីការសិក្សាធម៌វិន័យប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មចំពោះសកម្មភាពសន្តិសុខសង្គម កសាងជីវភាពវប្បធម៌ និងស្មារតីយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន ព្រមទាំងរួមចំណែកជាក់ស្តែងដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិទៀតផង។ នៅ Cà Mau រូបភាពព្រះសង្ឃ និងដូនជីវ័យក្មេងដែលមានភាពស្វាហាប់ និងរួសរាយចំពោះសហគមន៍បានក្លាយជាចំណុចដ៏ភ្លឺស្វាង ដោយបានផ្សព្វផ្សាយនូវតម្លៃមនុស្សធម៌យ៉ាងជ្រាលជ្រៅទៀតផង។

រួមជាមួយអង្គការសាសនាដទៃទៀត ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ Khmer នៅ Cà Mau តែងអនុវត្តល្អរាល់បណ្តាគោលនយោបាយរបស់បក្ស និងក្រឹត្យច្បាប់របស់រដ្ឋ រួមចំណែកយ៉ាងសកម្មក្នុងការចលនាប្រឡងប្រណាំងស្នេហាជាតិ រស់នៅល្អជាតិ ល្អសាសនា និងចូលរួមកិច្ចការងារសន្តិសុខសង្គម។ល។ រួមចំណែកកសាងផែនមហាសមាគ្គីទូទាំងជនជាតិទៀតផង។

ដោយមិនអាចកាត់ផ្តាច់ចេញពីផែនមហាសាមគ្គីទូទាំងជនជាតិបាន សហគមន៍ជនជាតិ Hoa មានការរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍភូមិភាគលើវិស័យជាច្រើន ជាក់ស្តែងដូចជា៖ ចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងចលនាប្រឡងប្រណាំងស្នេហាជាតិ កសាងជីវភាពវប្បធម៌ ការពារសន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់ កសាងជនបទថ្មី។ល។ ក្រៅពីនោះ ពួកគាត់ថែមទាំង ជាកម្លាំងស្នូលដ៏ពិសេសសម្រាប់ខាងសកម្មភាពសុខុមាលភាពសង្គមលើភូមិសាស្ត្រទៀតផង។

ក្នុងជីវភាពវប្បធម៌ និងជំនឿសាសនារបស់ប្រទេសជាច្រើន និងគ្រប់ជាតិសាស្ត្រនិយាយរួម ពេលរំលឹកអំពីរូបភាពនៃសត្វទន្សាយ យើងគិតភ្លាមមួយរំពេចអំពីព្រេងសំណាង និងរឿងដែលល្អៗ ហើយវាជានិមិត្តរូបនៃបង្កបង្កើតប្រភពធនធានមនុស្សភាពស្លូតបូត ក្តីស្រលាញ់ និងគួរឱ្យស្រឡាញ់។

ក្នុងជីវិតរស់នៅដែលពោរពេញទៅដោយការព្រួយបារម្ភ ហើយដែលមានឱកាសបានប្រគេនចង្ហាន់ព្រះសង្ឃជាផលបុណ្យមួយដ៏អស្ចារ្យផងដែរ។ នោះមិនមែនជាទង្វើសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាឧបនិស្ស័យជាមួយព្រះរតនត្រ័យ និងដើម្បីកសាងផលបុណ្យសម្រាប់ជាតិខាងមុខ។

ខេត្ត Cà Mau ជាតំបន់ដីចុងបញ្ចប់នៃមាតុភូមិ មិនត្រឹមតែបានគេដឹងស្គាល់មានប្រព័ន្ធធម្មជាតិព្រៃកោងកាង និងព្រែកទន្លេប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាកន្លែងរក្សាទុកនូវបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌វិញ្ញាណនិយមដ៏ពិសេស តាមរយៈវត្ត Khmer បុរាណចំនួន ២៨ វត្តទៀតផង។ សំណង់ទាំងនេះគឺជាភស្តុតាងរស់រវើកនៃប្រវត្តិសាស្រ្តនៃការកកើត និងអភិវឌ្ឍន៍របស់សហគមន៍ Khmer នៅទីនេះ ដោយមានសក្តានុពលទេសចរណ៍ដ៏ធំធេង ប៉ុន្តែមិនទាន់បានរុករកឱ្យសក្តិសមនៅឡើយ។

ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ ជាមួយគោលលំនាំរស់នៅ “ល្អជាតិ ល្អសាសនា” អ្នកកាន់សាសនាកាតូលិកខេត្ត Cà Mau បានពង្រីកកម្លាំងសាមគ្គីទូទាំងជនជាតិ ព្រមទាំងបានរួមចំណែកជាច្រើនក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ និងសង្គម ជាពិសេសរួមដំណើរជាមួយខេត្តខាងកិច្ចការងារសន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម។

មានទីតាំងស្ថិតនៅឃុំ Hồng Dân វត្តរម្ភាវណ្ណក្បាលក្រពើ (Đàu Sấu) ជាស្ថាបត្យកម្មសាសនាដ៏ពិសេស និងជាមណ្ឌលសម្រាប់សកម្មភាពវប្បធម៌ជំនឿខាងសាសនារបស់មាមីងប្រជាពុទ្ធបរិស័ទ Khmer នៅទីនេះផងដែរ។

Cà Mau ជាតំបន់ភូមិភាគដែលមានជនរួមជាតិភាគតិច និងអ្នកកាន់សាសនារស់នៅយ៉ាងច្រើនកុះករផងដែរ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ បងប្អូនជនជាតិភាគតិច និងអ្នកកាន់សាសនាទូទាំងខេត្តតែងសាមគ្គី ផ្សារភ្ជាប់និងសកម្មរួមចំណែកក្នុងការកសាង និងការពារប្រទេសជាតិ។

សាលាទាន (អាគារសកម្មភាពវប្បធម៌សហគមន៍ Khmer) គឺជាកន្លែងដ៏សំខាន់សម្រាប់ជនជាតិភាគតិចក្នុងការរៀបចំសកម្មភាពវប្បធម៌ ចាត់តាំងពិធីបុណ្យទានផ្សេងៗ និងការដោះដូរ ជួបជុំ និងចែករំលែកបទពិសោធន៍រវាងគ្នាទៅវិញទៅមក។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយក៏បានរួមចំណែកក្នុងការពង្រឹងសាមគ្គីភាពក្នុងភូមិស្រុកទៀតផង។

ក្រោយរយៈពេល ៥ ឆ្នាំដែោលបានផ្សព្វផ្សាយអនុវត្ត (២០២១-២០២៥) កម្មវិធីគោលដៅជាតិអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច-សង្គមតំបន់ជនជាតិភាគតិច បានរួមចំណែកផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់តំបន់ជនបទដែលមានបងប្អូនជនរួមជាតិភាគតិចរស់នៅច្រើនកុះករទូទាំងខេត្ត Cà Mau ជួយគ្រួសារជាច្រើនមានលក្ខណៈលំនឹងជីវភាព ឈានឡើងចាកផុតពីភាពក្រីក្រ។

ត្រូវបានផ្តើមកសាងក្នុងឆ្នាំ ១៩៥២ វត្តសិរីវង្សា ពុធធ្លេថ្មី (Hoà Bình Mới) ស្ថិតនៅឃុំ Hoà Bình មិនត្រឹមជាសំណង់នៃស្ថាបត្យកម្មព្រះពុទ្ធសាសនាទក្ខិណានិកាយ Khmerដ៏ស្រស់បំព្រង និងចម្រុះដោយពណ៌ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងត្រូវបានចាត់ទុកថាជា “បេះដូង” នៃវប្បធម៌ជំនឿ ដែលតែងផ្សារភ្ជាប់រវាងសហគមន៍របស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmerទាំងឡាយនៅទីនេះទៀតផង រួមចំណែកធ្វើឱ្យកាន់តែសម្បូរបែបថែមទៀតខាងលក្ខណៈវប្បធម៌ប្រពៃណីរួមរបស់ខេត្ត្ត Cà Mau។

សម្រាប់តំបន់ភោគផលដូចជាខេត្ត Cà Mau បណ្តាវត្ត Khmer ទាំងឡាយ មិនត្រឹមតែជាសំណង់សាសនាដ៏សក្តិសិទ្ធប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជា "សារមន្ទីររស់" ដ៏វិសេសវិសាល និងជាកន្លែងអភិរក្ស និងពង្រីកនូវព្រលឹងនៃអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌សម្រាប់បញ្ញវន្តគ្រាប់ជំនាន់ទៀតផង។

ប្រព្រឹត្តឡើងចាប់ពីថ្ងៃ ១៤រោច ខែភទ្របទ រហូតដល់ ថ្ងៃ ១កើត ខែអាស្សុជ បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌសែនដូនតា ដែលជាពិធីបុណ្យប្រពៃណីដ៏ធំ និងមានអត្ថន័យសំខាន់មួយរបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer Nam Bộ។

ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែល ៥ គីឡូម៉ែត្រពីមណ្ឌលនៃសង្កាត់ Bạc Liêu (ចាស់) វត្តឃោសិតារាម (មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ Cù Lao ឃុំ Hưng Hội) ប្រៀបបាននឹងសារមន្ទីរដែលរស់រវើកសម្រាប់ផ្នែកខាងសិល្បៈនៃស្ថាបត្យកម្ម Khmer ដែលត្រូវបានថែរក្សា និងអភិរក្សអស់រយៈពេលជាង ១៦០ ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។

វត្តរតនារង្សី ចម្ការត្រើយត្បូង (Láng Cát) មានទីតាំងស្ថិតនៅសង្កាត់ Rạch Giá ខេត្ត An Giang ជាវត្ត Khmer បុរាណផងដែរសម្រាប់ខេត្ត An Giang។ វត្តត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាបេតិកភណ្ឌប្តវត្តិសាស្ត្រថ្នាក់ជាតិតាមសេចក្តីកំណត់លេខ ៩២១-QĐ/BT ចុះថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤។

ជនរួមជាតិ Hoa នៅ Cà Mau មានប្រមាណ ៦.២០០ គ្រួសារ ដោយមានប្រជាជនចំនួន ២៤.៦២៥ នាក់។ ជនជាតិ Hoaនៅទីនេះ បើទោះជាមិនច្រើនធៀបទៅនឹងខេត្តជិតខាងក៏ដោយ ប៉ុន្តែមានបញ្ញវន្ត គ្រូបង្រៀន និងពាណិជ្ជករយ៉ាងច្រើន។ ពួកគាត់មានស្មារតីសាមគ្គី ជួយឧបត្ថម្ភគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយរស់នៅយ៉ាងចុះសម្រុងជាមួយសហគមន៍ជនជាតិដទៃទៀត។

វត្តសិរីពោធិមង្គល ពុតធ្លេចាស់ (Hoà Bình Cũ) មានទីតាំងស្ថិតនៅទីរួមស្រុក A1 ឃុំ Hoà Bình ខេត្ត Cà Mau ជាវត្ត Khmer បុរាណមួយដែលត្រូវបានផ្តើមកសាងក្នុងឆ្នាំ ១៥៥៦។ នេះក៏ជាវត្តដែលមានសគុណលើបដិវត្តន៍ផងដែរ។ ថ្វីត្បិតតែបានឆ្លងកាត់ជាច្រើនសម័យកាលនៃប្រវត្តិសាស្ត្រក៏ដោយ វត្តពុតធ្លេចាស់នូវតែរក្សាបានតម្លៃផ្នែកខាងស្ថាបត្យកម្មបែបប្រពៃណីបុរាណ ព្រមទាំងក្លាយជាកន្លែកទេសចរណ៍ជំនឿសានសាដ៏សំខាន់ផងដែរសម្រាប់សហគម Khmer នៅភូមិភាគ។

ទីក្រុង Cần Thơ ជាក្រុងមួយដែលភ្ជាប់ជាមួយប្រវត្តិសាស្ត្រ និងអត្តសញ្ញាវប្បធម៌ដ៏យូរឡុងណាស់មកហើយ។ នេះក៏ជាតំបន់ទីតាំងដែលសម្បូរដោយសំណង់ខាងសាសនានៃវត្តអារាមរបស់បណ្តាជនជាតិជាបងប្អូន Kinh - Khmer - Hoa ដ៏ល្បីរន្ទឺ មានដូចជា៖ វត្តស្រឡូង (Chén Kiểu) វត្តសំរោង វត្តលោកយាយ Thiên Hậu និងវត្ត Đất Sét រាល់វត្តនីមួយៗតែងមានលក្ខណៈស្ថាបត្យកម្មដ៏ពិសេសផ្ទាល់ខ្លួន និងមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំទៀតផង ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជិតឆ្ងាយមកគោរពបូជា និងសិក្សាស្រាវជ្រាវ ក្នុងនោះមានវត្ត Vĩnh Hưng ផងដែរ។

បុណ្យ Vu Lan តាំងពីយូរណាស់មកហើយបានក្លាយជាពិធីបុណ្យវប្បធម៌ខាងព្រះពុទ្ធសាសនា និងជនជាតិ ដែលត្រូវបានចាត់តាំងក្នុងអំឡុងខែ៧ (ចន្ទគតិ) ជារៀងរាល់ឆ្នាំ សម្រាប់តបស្នងគុណឪពុកម្តាយ និងរំលឹកនឹកគុណបុព្វការីជនទាំងឡាយគ្រប់ជំនាន់ផងដែរ។

វត្តមុនីសោភ័ណ ពងទឹកចាស់ ជាវត្ត Khmer បុរាណមួយក្នុងចំណោម ៧ វត្ត Khmer ដទៃទៀតរបស់ឃុំ Thạnh Trị (មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ Tân Lợi ឃុំ Thạnh Trị ខេត្ត Cần Thơ)។ វត្តត្រូវបានកសាងក្នុងឆ្នាំ ១៨៣០ គិតមកទល់បច្ចុប្បន្ន វត្តក៍ឆ្លងកាត់ ១៣ ជំនាន់ចៅអធិការដែរហើយ។

ជាប់ដងផ្លូវជាតិលេខ ៦៣ នៃភូមិលេខ៧ ឃុំ Tân Lộc មានតំបន់បេតិកភណ្ឌដ៏ពិសេសមួយ នោះគឺវត្តសិរីមានជ័យវង្សស្រង់ ក្របីឃ្លៀច (Cao Dân) ជាទីតាំងតម្កល់អធិដ្ឋាតុរបស់ព្រះសង្ឃមួយអង្គដែលបានពលីជីវិតនាសម័យសង្គ្រាមប្រឆាំងចក្រពតអាមេរិករំដោះទឹកដី ហើយត្រូវបានប្រជាជននិយមហៅថា “ចេតិយគោរពបូជាវិរៈបុព្វជិតអតីតព្រះឧបជ្ឈាយ៍ Hữu Nhem”។

ក្នុងដំណើរការរស់នៅតាមបែបទំនើបស៊ីវិល័យដែលកំពុងមានការផ្លាស់ប្តូរជារៀងរាល់ថ្ងៃ បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer Nam Bộ និយាយរួម នៅ Cà Mau និយាយដោយឡែក តែងរក្សា និងអភិរក្សតម្លៃវប្បធម៌ប្រពៃណីប្រកបដោយអត្តសញ្ញាណជាតិ។ ក្នុងចំណោមពិធីដ៏សំខាន់ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា គឺពិធីចូលព្រះវស្សា ឬហៅថាពិធីកាន់ព្រះវស្សាដែលតែងតែប្រារព្ធឡើងនៅរដូវវស្សាជារៀងរាល់ឆ្នាំ។

វត្តរាជដួងកែវកំពង់ដូង (ហៅផ្នោដូង) ជាវត្ត Khmer ដ៏ល្បីឈ្មោះ។ វត្តផ្នោរដូងនេះដែរក៏ជាទីជម្រកនៃហ្វូងសត្វបក្សីជាច្រើនប្រភេទក្នុងរយៈកាលរាប់រយឆ្នាំផងដែរ។ ហើយថែមទាំងជាកន្លែទេសចរណ៍ជំនឿផ្លូវចិត្តដ៏ល្បីរន្ទឺ ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជិតឆ្ងាយមកទស្សនា និងគោរពបូជា។

កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា នៅវត្តឃោសិតារាម ភូមិ Cù Lao ឃុំ Vĩnh Lợi ខេត្ត Cà Mau ព្រះសង្ឃ ព្រមទាំងពុទ្ធបរិស័ទចំណុះវត្តបានរៀបចំពិធីឧបសម្បទាភិក្ខុចំនួន១១អង្គដែលជាគណៈមហានិកាយ Khmer និមន្តមកពីនានាវត្តលើភូមិសាស្ត្រខេត្ត។

វត្ត Vân Sơn (Vân Sơn tự) មានទីតាំងស្ថិតនៅលើកោះ Núi Một ស្រុក Côn Đảo (ខេត្ត Bà Rịa - Vũng Tàu)។ នាមវត្តមានន័យថាពពកនិងភ្នំ ពីព្រោះនៅខាងមុខវត្តជាមហាសាគរដ៏ធំល្វឹងល្វើយ ចំណែកខាងក្រោយគឺជាភ្នំក្រំថ្ម លើកំពូលភ្នំជាប់ដោយដុំពពក។ ទាំងនេះហើយក៏ជាការរួមបញ្ចូលគ្នារវាងធម្មជាតិដ៍ស្រស់ត្រកាលដែលអមដោយពពករបស់នូយមោក។

រដូវវិស្សមកាល ទន្ទឹមជាមួយបណ្តាថ្នាក់រៀនបំណិនផ្សេងៗ រៀនខាងទ័ព ក៏មានយុវវ័យជាច្រើនបានជម្រើសឱ្យខ្លួននូវការធ្វើវិបស្សនារដូវវិស្សមកាល។ ក្នុងបរិយាកាសដ៏ស្ងៀមស្ងាត់ ប្អូនៗសិស្សានុសិស្សទាំងឡាយបានស្វែងយល់ពីផ្លូវធម៌ នាំខ្លួនឆ្ពោះទៅរកភាពស្ងប់ស្ងៀមនិងតាមគន្លងធម៌របស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។

បន្ទាប់ជាង១០ឆ្នាំកសាង កាលពីថ្ងៃ២៥ ខែមេសា គណៈកម្មការ អាចារ្យវត្តអំពាចវែងចាស់ (Sóc Ven Cũ) ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ An Hoà ឃុំ Định An ស្រុក Gò Quao ខេត្ត Kiên Giang ឱឡារឹកចាត់តាំងបុណ្យបញ្ចុះខណ្ឌសីមា សម្ពោធឆ្លងព្រះវិហារថ្មី ដែលប្រព្រឹត្តិឡើងក្នុងអំឡុង៣ថ្ងៃ (ចាប់ពីថ្ងៃ២៥ដល់ថ្ងៃ២៧ ខែមេសា)។

ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ ព្រះពុទ្ធសាសនាចិននៅកាម៉ាវតែងប្រតិបត្តិល្អតាមពុទ្ធប្បញ្ញតិនិងពុទ្ធានុញ្ញតិ ក៏ដូចជាអនុវត្តល្អតាមគោលនយោបាយរបស់បក្សនិងក្រឹត្យច្បាប់រដ្ឋ។ ទាំងជីវភាពរស់នៅនិងស្មារតីសម្ភារៈនៃអ្នកភារៈសាសនា ព្រមទាំងពុទ្ធបរិស័ទទាំងឡាយមួយថ្ងៃកាន់តែមានភាពរីកចម្រើន។ បណ្តាទីតាំងសក្ការៈបូជាក៏ទទួលបានការវិនិយោគកែជួសជុល និងកសាងថ្មីយ៉ាងធំទូលាយស្អាតៀងដែរ។