បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer មានអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌យ៉ាងសម្បូរបែបដែលបានរក្សាទុកជាកេរដំណែលពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយតាមរយៈទម្រង់នៃសិល្បៈប្រពៃណី ក្នុងនោះមានទាំងរបាំប្រជាប្រិយផងដែរ។ នេះគឺជាកត្តាមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់ក្នុងការអភិរក្ស និងពង្រីកអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជនជាតិ។

កម្មវិធីសិល្បៈសម្រាប់បម្រើក្នុងថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណី Khmer ឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្រៅពីបរិយាកាសសប្បាយរីករាយទទួលឆ្នាំថ្មី ថែមទាំងឆ្លើយតបតម្រូវការខាងដោះដូរវប្បធម៌របស់បងប្អូនប្រជាជនទៀតផង។

ក្លឹបវប្បធម៌វត្តវង្សស្រង់ ក្របីឃ្លៀច (Cao Dân) ភូមិលេខ៧ ឃុំ Tân Lộc ស្រុក Thới Bình តាំងពីផ្តើមសកម្មភាពក៏បានបញ្ជាក់នូវសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការអភិរក្សនិងពង្រីកអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនរួមជាតិ Khmer នៅភូមិភាគ។

កាលពីឆ្នាំ១៨៥២ ស្តេច Tự Đức បានចេញរាជក្រឹត្យ (Thành Hoàng Bổn Cảnh) ប្រគល់ជូនវិហារ Tân Lộc ស្ថិតនៅឃុំ Tân Lộc ស្រុក Thới Bình រួមជាមួយវិហារជាច្រើនដទៃទៀតនៅទូទាំងតំបន់ Nam Bộ។ ឆ្លងកាត់រយៈកាល១៧៣ឆ្នាំ បណ្តារាជក្រឹត្យទាំងនោះក៏ត្រូវបានគណៈកម្មការវិទាំងនេះអភិរក្សយ៉ាងមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងលើកតម្កើងនូវតម្លៃដ៏ល្អផូរផង់ក្នុងសហគម។

ល្បែងប្រជាប្រិយគឺជាទម្រង់សិល្បៈមួយផ្នែកដ៏ពិសេសដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងពីសម័យបុរាណ។ ម៉្លោះហើយត្រូវបានថែរក្សានិងអភិវឌ្ឍរហូតមកទល់សព្វថ្ងៃ។ ការចូលរួមល្បែងប្រជាប្រិយមិនត្រឹមជួយបន្ធូអារម្មណ៍ខាងផ្លូវចិត្តបន្ទាប់ពីម៉ោងធ្វើការនឿយហត់ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងត្រូវបានគេចាត់ទុកជាទម្រង់អប់រំ ជំនួយឱ្យការលត់ដំចរឹត បង្កើតគោលគំនិតផ្តួចផ្តើម ច្នៃប្រតិដ្ឋនិងភាពរហ័សរហួនសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាទៀតផង។

សំលៀកបំពាក់ប្រពៃណី គឺជានិមិត្តរូបរបស់ជាតិសាស្ត្រមួយៗ។ ប្រទេស Việt Nam មានសហគមន៍បណ្តាជនជាតិជាបងប្អូនចំនួន៥៤សញ្ជាតិ រាល់សញ្ជាតិននីមួយៗសុទ្ធតែមានសំលៀកបំពាក់ប្រណៃរៀងៗខ្លួន បង្កើតបានអត្តសញ្ញាណជាតិវប្បធម៌យ៉ាងសម្បូរបែបសម្រាប់ខាងវប្បធម៌ Việt Nam ទៀតផង។

របរច្នៃមកុដ និងរបាំងមុខក្នុងសហគមខ្មែរមានតាំងពីមុរាណមកម៉្លេះ។ ទោះបីជាមិនមានភាពសម្បូរដូចកាលសម័យដើម ប៉ុន្តែក៏មានគ្រួសារមួយចំនួនបានបន្តអភិរក្សរបរប្រពៃណីនេះជានិច្ច។

ក្នុងដំណើរការនៃការរស់នៅផ្សារភ្ជាប់ប្រកបដោយភាពសុខដុមរមនាជាមួយជនជាតិគិញ បងប្អូនជនជាតិភាគតិចនៅកាម៉ាវបាន ស្រូបយកនូវលក្ខណៈវប្បធម៌របស់ជនជាតិជាបងប្អូន ក្នុងនោះមានទំនៀមទទួលបុណ្យតេតផងដែរ។ បណ្តាថ្ងៃបុណ្យតេត ឈាន ចូលមកដល់ អ្នករាល់គ្នារួមទទួលបុណ្យតេតក្នុងបរិយាកាសសប្បាយរីករាយ និងប្រកបដោយសាមគ្គីភាព។

ដាក់បាត្រ គឺជាទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីពុទ្ធសាសនាថេរវាទខ្មែរ ដែលមានតាំងពីសម័យពុទ្ធកាល។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់ បញ្ញាតិចំពោះព្រះសមណៈទាំងឡាយត្រូវចិញ្ចឹមអាត្មាពឹងលើខ្លួនឯង ដោយនិមន្តបិណ្ឌបាត្រតាមគ្រួសារនៃពុទ្ធបរិស័ទនីមួយៗ។ ទំនៀមនេះ ចាត់ទុកជាការតបស្នងគុណម្តាយតាំងពីពផ្ទៃរហូតចិញ្ចឹមដល់ធំដឹងក្តី។

ប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ការអភិរក្ស និងពង្រីកនូវលក្ខណៈប្រពៃណីជាតិក៏ត្រូវបានបងប្អូនជនរួមជាតិខ្មែរយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងពិសេសផងដែរ។ ក្នុងនោះក៏មានការចូលរួមយ៉ាងសកម្មរបស់យុវ័យជំនាន់ក្រោយ។

ក្រុមតន្រ្តីជាវង់ភ្លេងដែលមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ក្នុងព្រះសហគមន៍កាតូលិក ហើយកត្តាមួយដើម្បីពង្រីកទូលំទូលាយរបស់បូជាចារ្យក្នុងព្រះសហគមន៍កាតូលិក សម្រាប់បម្រើផ្នែងខាងតន្ត្រីដ៏ពិសិដ្ឋ។ ខុសពីបណ្តាសមាគម-សហជីព-ក្រុមផ្សេងដទៃទៀត ក្រុមចអ្នកម្រៀងមានតួនាទីពិសេសខ្លាំងណាស់ក្នុងជីវភាពរស់នៅ និងសកម្មភាពជំនឿរបស់ព្រះសហគមន៍កាតូលិក។

របាំឡកឆៃយុំា គឺជាប្រភេទសិល្បៈសកម្មភាពសហគមដ៏ល្អឯករបស់ជនរួមជាតិ Khmer។

វិហារបុរាណ Hải Nam មានប្រភពដើមមកពី Chiêu Ứng Từ នៃទីក្រុង Huế ខេត្តThừa Thiên Huế។ Chiêu Ứng Từ ដែលមានគោរពបូជាវិញ្ញាណក្ខន្ធវីរជន Hoa ដែលមានសញ្ជាត Hải Nam ចំនួន១០៨ ដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយក្សត្រ Tự Đức នាឆ្នាំទី៤ (Tự Đức ឆ្នាំ១៩៥១)។ តាំងពីពេលនោះមក Chiêu Ứng Từ ត្រូវបានគេសាងសង់នៅយតាមកន្លែងជាច្រើនចាប់ពីទីក្រុង Huế, Khánh Hoà, Bình Thuận...រហូតដល់ Cà Mau។

ព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ វត្តសិរីមង្គល ជ្រុងខ្មែរ (Rạch Giồng) ឃុំ Hồ thị Kỷ ស្រុក Thới Bình ប្រារព្ធចាត់តាំងពិធីបុណ្យសម្ពោធឆ្លងសមិទ្ធផលមួយចំនួន មានដូចជា៖ កុដិ សាលារៀន និងរោងភត្ត ដើម្បីឆ្លើយតបតម្រូវការសកម្មភាពនៃសកម្មភាពសាសនាសម្រាប់ព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទនៅភូមិភាគ។

តាមទំនៀមទម្លាប់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅព្រឹកថ្ងៃ៩ ខែ១២ (ចន្ទគតិ) ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥។ នៅវិហារ Bà Thiên Hậu (សង្កាត់២ ក្រុងកាម៉ាវ) គណៈកម្មការនៃវិហារនេះ រួមទាំងអ្នកតំាណាងសមាគម និងចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យក៏បានរួមគ្នាប្រារព្ធពិធីរំលឹកគុណដល់ព្រះអាទីទេព។

បង្កើតរយៈកាល២០ឆ្នាំ ក្រុមសិល្បៈ Khmer ខេត្ត Cà Mau តែងខិតខំវិវឌ្ឍមិនឈប់ឈរ ដោយមានសិល្បករសិល្បការិនី និងតន្ត្រីករសរុបទាំងអស់ចំនួន៣៤រូប មានមានលក្ខណៈសម្បត្តិនិងទ្រឹស្តីនយោបាយយ៉ាងគ្រប់គ្រាន់ សមត្ថភាព និងឯកទេស ព្រមទាំងការសម្តែងយ៉ាងជំនាញ។

វត្តមុនីវង្សាបុប្ផារាម (ក្រុង Cà Mau) ទើបបានផ្តើមកសាងឧបដ្ឋានសាលាមួយខ្នងយ៉ាងស្កឹមស្កៃ។ នេះជាទីតាំងសម្រាប់ចាត់តាំងរាល់សកម្មភាពជំនឿសាសនារបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer។

ទិវាបុណ្យមហាសាមគ្គីទូទាំងជនជាតិ គឺដើម្បីវាយតម្លៃចំពោះដំណើរការក្នុងរយៈកាលមួយឆ្នាំរបស់កម្មាភិបាល និងងប្អូនប្រជាជននៅភូមិភាគ ព្រមទាំងពង្រីកនូវប្រវេណីនៃការប្រឡងប្រណាំងស្នេហាជាតិ ក្នុងនោះមានប្រពៃណីកសាងជីវភាពវប្បធម៌នៅតាមតំបន់ប្រជុំជនផងដែរ។

នេះជាពិធីកិច្ចតាមជំនឿសាសនា ក៏ប៉ុន្តែធាតុពិតជាពិធីកិច្ចដែលបងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer ប្រារព្ធឡើងដើម្បីតបស្នងគុណធម្មជាតិជាពិសេសមានព្រះគង្គា និងព្រះធរណីជាដើម។ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីសូមឱ្យម្ចាស់ទឹក ម្ចាស់ដីលើកលែងទោសដល់ខ្លួនខ្លាចក្រែងបានប្រព្រឹត្តិខុសឆ្គងនូវហេតុណាមួយមិនសមគួរទៅលើលោក។

បុណ្យអកអំបុក- ប្រណាំងទូក-ងតំបន់វាលរាបទន្លេគឺវឡុងលើកទី៦ ឆ្នាំ២០២៤ដែលបានប្រព្រឹត្តិឡើងនៅខេត្ត Sóc Trăng គឺជាសកម្មភាពដ៏មានអត្ថន័យខ្លឹមសារដើម្បីលើកងម្កើងនូវលក្ខណៈវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនរួមជាតិ Khmer។ ពិធីបុណ្យបានឆ្លើយតបតម្រូវការរស់នៅ វប្បធម៌ ស្មារតីរបស់បងប្អូនបណ្តាជនជាតិទូទាំងតំបន់វាលរាបទន្លេគីវឡុងនិយាយរួម និងខេត្ត Sóc Trăng និយាយដោយឡែក។ ផ្តើមពីនោះ ក៏រួមចំណែកផ្សព្វផ្សាយ ឧទ្ទេសនាមនូវបណ្តារូបភាពដ៏វិសេសវិសាលរបស់ជនរួមេជាតិខ្មែរដល់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ទាំងក្នុងប្រទេស និងអន្តរជាតិផងដែរ។

សាលាបឋមសិក្សា Hồ Thị Kỷ B (ឃុំ Hồ Thị Kỷ ស្រុក Thới Bình) បច្ចុប្បន្នមានសិស្សចំនួន៣៣៤នាក់ ក្នុងនោះមាន១៤៦នាក់ជាសិស្ស Khmer (ស្រូបអត្រា៤៣%)។ តែក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ សាលាក៏សម្រេចបានស្នាដៃយ៉ាងសកម្មនៅពិធីជប់លៀងមហោស្រពសិល្បៈគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ផងដែរ។

រយៈកាលជិត១ខែកន្លងសម្លេងកញ្ចែហ្វឹកហាត់នៃក្រុមទូក-ងទាំងពីររបស់វត្តវង្សស្រង់ក្របីឃ្លៀច (Cao Dân) ឃុំ Tân Lộcនិងវត្តជ្រុងខ្មែរ (Rạch Giồng ឃុំ Hồ Thị Kỷស្រុក Thới Bìnhតែងពន្លឺឡើងគ្រប់ទូទាំងភូមិស្រុក។ចូលរួមពិធីប្រណាំងទូក-ងតំបន់វាលរាបទន្លេគឺវឡុងលើកទី៦ឆ្នាំ២០២៤ប្រព្រឹត្តិឡើងនៅខេត្ត Sóc Trăngក្នុងអំឡុង២ថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី១៤-១៥ខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ។Cà Mau ចូលរួម២ទូកដែលតំណាងឱ្យវត្តទាំង២រួមមាន៖វត្តជ្រុងខ្មែរ (Rạch Giồng)ឃុំ Hồ Thị Kỷ និងវត្តក្របីឃ្លៀច(Cao Dân) ឃុំ Tân Lộc ស្រុក Thới Bình។

បុណ្យកឋិនទានរបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាពិធីបុណ្យដ៏សំខាន់មួយ ដែលជាប់ទាក់ទងនឹងជំនឿព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ Khmer ដែលប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីព្រះសង្ឃគង់ចាំព្រះវស្សាអស់ត្រៃមា ៣ខែ (ចាប់ពីថ្ងៃទី១រោច ខែអស្សុជ រហូតដល់ថ្ងៃពេញបូរមីខែកក្តឹក)។

បាយបិណ្ឌ គឺជាគ្រឿងបូជាដែលមិនអាចខ្វះបាននារដូវបុណ្យសែនដូនតារបស់ជនជាតិ Khmerសម្រាប់ឧទ្ទិសថ្វាយមេត្តាជូនដល់ពពួកប្រេតទាំងឡាយក្នុងរយៈពេល១៥ថ្ងៃ ដែលប្រព្រឹត្តឡើងនៅតាមវត្ត ហៅថា "ពិធីកាន់បិណ្ឌ"។ តែអា្រស័យស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer Nam Bộ និយាយរួម នឹង Cà Mau និយាយដោយឡែក ក៏មានការកាត់បន្ថយខ្លះៗសម្រាប់ការកាន់បិណ្ឌ ដោយកាន់បិណ្ឌត្រឹមរយៈពេលពី៥-៣ថ្ងៃចុងក្រោយប៉ុណ្ណោះ ទើបនិយមហៅថាពិធីភ្ជុំបិណ្ឌ ឬក៏បុណ្យភ្ជុំ។

បុណ្យសែនដូនតារបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer ឆ្នាំ២០២៤​ បានប្រព្រឹត្តឡើងកាលពីថ្ងៃទី១រហូតដល់ថ្ងៃទី៣ ខែតុលា។ នេះជាបុណ្យដ៏ធំ និងមានអត្ថន័យក្នុងចំណោមបុណ្យផ្សេងៗប្រចាំឆ្នាំរបស់ជនរួមជាតិ Khmer ជាឱកាសសម្រាប់កូនចៅបានតបស្នងគុណណូបការៈចំពោះបុព្វការីជន គ្រួសារបានជួបជុំមូលគ្នា ទៅវត្តបោះបាយបិណ្ឌជូនឧទ្ទិសជូនដួងវិញ្ញាណក្ខន្ធពពួកប្រេតទាំងឡាយដែលត្រូវជាសាច់សាលោហិតរបស់ខ្លួន។

មានអត្ថន័យដូចគ្នានឹងពិធីបុណ្យ Vu Lan របស់ជនជាតិ Kinh ដែរ បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ សែនដូនតា ក៏មានន័យថាជាថ្ងៃ "ដោះលែងពពួកប្រេត” ទាំងឡាយផងដែរ។ ដើម្បីតបស្នងគុណបុព្វការីជនដែលបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ព្រមទាំងឪពុកម្តាយអ្នកមានគុណបំណាច់លើខ្លួន។ ពិធីបុណ្យនេះក៏បានក្លាយជាលក្ខណៈវប្បធម៌ដ៏ពិសេសរបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer Nam Bộ។

កាលពីថ្ងៃទី២៩កញ្ញា គណៈកម្មាធិការប្រជាជន ឃុំHồ Thị Kỷ ស្រុក Thới Bình បានសហការជាមួយវត្តសិរីមង្គល ជ្រុងខ្មែរ ចាត់តាំងពីធីប្រណាំងទូក-ងខ្នាតតូចអំណរបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ សែនដូនតារបស់ជនរួមជាតិ Khmer។ នេះជាឱកាសសម្រាប់កីឡាករទូក-ងទាំងឡាយបានចូលរួមដោះដូរបទពិសោធ លត់ដំសុខភាពសម្រាប់ឱ្យការប្រគួតប្រចាំតំបន់នាពេលខាងមុខនេះ។

រួមជាមួយនឹងបណ្តាសមិទ្ធផលអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច-សង្គមរួមរបស់ក្រុង Cà Mau គ្រប់បណ្តាអនុសង្កាត់ និងសង្កាត់ទាំងឡាយដែលមានដែលមានជនជាតិរួមជាតិ Khmer រស់នៅ ក៏មានការផ្លាស់ប្ដូរយ៉ាងសកម្មផងដែរស្តីពីជីវភាពរស់នៅ ទាំងវប្បធម៌ និងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។

កើតនិងធំដឹងក្តីក្នុងត្រកូលគ្រួសារដែលមានប្រពៃណីខាងបោះទូក-ងឆ្លងកាត់៣ជំនាន់មកហើយ។ បង Danh Vũ មានដើមកំណើតនៅ ស្រុក Giồng Riêngខេត្ត Kiên Giangក៏ជំនាញក្នុងការបោះទូក-ង ប្រពៃណីរបស់ Khmerទៅហើយ។