Xóm tôi hầu như nhà nào cũng có ao, đìa, có đất nuôi tôm, chí ít cũng được vài ba công, lúc tôm thất cũng có cá lóc, cá phi, cá bống ăn qua bữa. Riêng nhà tôi chỉ mấy mét đất ven sông để cất nhà ở.

Tết cổ truyền Giáp Thìn 2024 đang đến gần. Tết Nguyên đán gắn liền với phong tục của người Việt Nam từ rất lâu đời, thế nhưng cái Tết ngày nay ít nhiều biến đổi cho phù hợp với sự phát triển của xã hội.

Hồi nhỏ, tôi nghe ông nội tôi nói: “Nhờ có cách mạng mà ông bà mới có đất đai chia cho con cháu”. Sau này lớn lên tôi mới biết, nguồn gốc đất đai mà ba tôi và chú bác mỗi người vài công là do Nhà nước cấp cho giai cấp “bần cố nông” sau năm 1945, khi ta giành được chính quyền.

Tôi không nhớ chính xác nhà mình thôi chở lúa đi chà gạo hồi nào, chỉ nhớ là cũng lâu lắm rồi. Bởi vậy, mấy ngày giáp Tết, tạt ngang nhà máy xay lúa ở ấp Tân Hưng, xã Lý Văn Lâm, TP Cà Mau, nhìn cảnh bốc vác, tất bật cân đong, vận chuyển gạo, nếp, tấm, cám... trong âm thanh rền rền, ù ù tiếng máy chạy xay lúa, bụi cám bám phủ mọi ngóc ngách, cảm giác hoài niệm ùa về.

Dù hơn 10 năm làm phóng viên nhưng chưa bao giờ tôi được đánh giá cao về kỹ năng hình ảnh, tự mình nhận thấy đó cũng là nhược điểm cần cải thiện nhiều thêm. Dự nhiều lớp tập huấn về ảnh báo chí, song, trong đầu cũng còn nhiều băn khoăn, chưa thông suốt. Ảnh báo chí là một yếu tố quan trọng cấu thành tác phẩm báo chí, thậm chí, trong một số trường hợp sẽ quyết định đến giá trị, sức sống, sự lan toả của tác phẩm báo chí. Hiểu điều ấy là một việc, song thực tế tác nghiệp, tôi và không ít đồng nghiệp đều loay hoay khổ sở với khâu hình ảnh.

Theo dấu chân của những lớp người tiền nhân, nghề đan đát về với Cà Mau, cây tre, cây trúc cũng thành khoảnh, thành vườn, thân thuộc và đắc dụng chớ không còn mọc hoang tạp, vô năng. Nếu tính thời gian cũng đã hơn trăm năm. Ðiểm độc đáo của nghề đan đát ở Cà Mau là theo vùng, theo xóm, theo sự trao truyền, mỗi nơi có những sản phẩm đặc trưng, nổi danh riêng biệt. Như bên Thới Bình, nức tiếng nhất là mặt hàng mê bồ, cần xé; trong khi đó, miệt U Minh lại vang danh với những mặt hàng tinh xảo gia dụng như rổ, nia, sịa, sàng, thúng...

(CMO) Tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, người người, nhà nhà đều tuân thủ mọi nguyên tắc để đảm bảo phòng, chống dịch bệnh, thực hành “ai ở đâu ở yên đó” để góp sức chống dịch. Ðối với không ít người, đây là khoảng thời gian để sống chậm lại, dành nhiều thời gian cho gia đình hơn, và tôi cũng vậy.

(CMO) Thiên nhiên, thời tiết luôn thay đổi khác thường. Có những điều lạ lẫm, kỳ thú từ thời tiết, thiên nhiên… Giữa những năm 60, đất Cà Mau ban ngày nắng đổ hào quang, trưa nhìn ra ruộng vô số bóng nắng lao xao nhảy múa… Ban đêm sương mù trắng dã như đóng băng, sáng sớm ra, đi cách vài thước nhìn không thấy, không nói tên là không biết người nào… Bây giờ muốn ngắm cảnh kỳ thú sương mù như vậy, dễ gì có!

(CMO) Trên tuyến Quốc lộ 1, ngang qua xã Tân Hưng Ðông, bồn bồn xanh bát ngát dưới ruộng, những “gian hàng” thô sơ được dựng tạm hai bên đường, chỗ được che bằng vài tấm tôn cũ, chỗ bằng cây dù vải, chỗ thì chục tàu lá dừa để chưng những keo dưa bồn bồn, những bó bồn bồn tươi roi rói vừa mới tách vỏ xong. Nhìn những người đàn ông đang ra sức nhổ bồn bồn dưới ruộng chất thành đống, vác lên mé lộ dùng dao bén chặt phăng phần ngọn, đem phần cây vào chòi cho mấy chị lột vỏ, trưng bày lên sạp hàng… gợi cho tôi nhớ biết bao kỷ niệm thời thơ ấu, về những hũ dưa bồn bồn của má…

(CMO) Nếu có ai hỏi thanh âm nào kịp ở lại trong lòng chúng tôi, thế hệ đôi mươi vừa bước vào đời, thì câu trả lời khắc khoải nhất là… “những lời rao”. Trên mấy vùng quê cũ, hay cả trong những thành phố rộng, đâu đó vẫn còn nôn nao bởi mấy lời thương nhớ ấy. Chúng như những âm điệu riêng, thẩm thấu và nuôi lớn cái thuở hồi ức còn là chuỗi ngày đi rong giữa lòng đời rộng, của mỗi con người…

(CMO) Nhà văn Lê Minh Nhựt lên Messenger nhắn cộc lốc: “Mầy ăn lòng tong kho hông? Mai tao gởi”. Đọc dòng tin nhắn mà chưa kịp tin thật là từ ông nhà văn “giang hồ vặt”.

(CMO) Là con thứ 7 trong gia đình, sau còn thêm đứa em gái út là tôi, nhà đông con nên chị ít được cha mẹ chăm lo chu đáo. Chị là người sống tình cảm, rất biết quan tâm đến mọi người, chị biết nỗi nhọc nhằn trên vai mẹ, nên ở cái tuổi lên 8, 9 chị đã biết phụ giúp làm những việc nội trợ: trông em, nấu cơm, giặt đồ, chẻ củi, xách cặn nuôi heo… Chuyện gì khả năng làm được chị đều làm, để cha mẹ có thêm thời gian kiếm tiền trang trải cuộc sống gia đình.

(CMO) Ngay từ buổi bình minh của xã hội loài người, bên cạnh những nhu cầu cơ bản là ăn, mặc, ở và duy trì nòi giống, thì nhu cầu giải trí là một phần không thể thiếu, nếu không nói là rất quan trọng. Vậy khi chưa có Internet, chưa có những loại hình giải trí hiện đại như bây giờ, người xưa tìm kiếm niềm vui để bồi bổ tinh thần bằng cách nào? Ðó chẳng phải là câu hỏi quá thú vị, khi mà trong bối cảnh giãn cách xã hội, chúng ta bỗng trở nên chán chường với màn hình ti-vi và điện thoại thông minh, tâm trí bỗng trở nên ù lì, năng lượng tích cực dường như bay đâu mất.

(CMO) Nắng chiều nhè nhẹ, buông thả trên cánh đồng làng. Màu nắng vàng nhạt lung linh, dịu dàng, ấm áp. Phía Tây, cuối chân trời xa tít, lấp lánh mặt trời thắm đỏ tươi. Có thể đến từng giây phút lặng lẽ tạm biệt của mặt trời sau một ngày cung cấp năng lượng ánh sáng cho thế gian. Xa xa những cánh diều thấp thoáng tung bay nghe được tiếng phần phật nô đùa giữa khung trời mênh mông của mùa hạ…

(CMO) Cái quạt bằng mo cau đã mềm, mép rách tưa nhiều chỗ… chuyển động liên tục, tạo thành âm thanh nghe phành phạch, phành phạch, trộn lẫn tiếng lửa réo ù ù.

(CMO) Chuyện ăn - uống là nhu cầu cơ bản để tồn tại của con người. Theo thời gian và sự phát triển của xã hội, vấn đề này dần được bồi tụ thêm các tầng bậc trầm tích lịch sử - văn hoá, trở thành nét riêng của từng cộng đồng, mà người ta hay gọi bằng khái niệm văn hoá ẩm thực. Nhưng có lẽ, không ở đâu như Việt Nam, chuyện ăn uống và bữa cơm gia đình lại có ý nghĩa đặc biệt đến vậy.

(CMO) Tôi sinh ra sau chiến tranh vài năm. Ðất nước mới được giải phóng, Cà Mau khi đó còn nghèo, kinh tế phụ thuộc lớn vào nông nghiệp.

(CMO) Cứ mặc định, trước Tết khoảng nửa tháng, hai anh em tôi với gương mặt uể oải vì bị bắt dậy sớm vào những ngày cuối tuần để lặt lá mấy cây mai trước nhà. Em gái tôi thắc mắc, cây gì bông chẳng thơm tho mà sao cứ phải trồng trưng ngày Tết…

(CMO) Ngày ấy, tôi sống với ông nội trong một cái chòi lụp xụp, ngả nghiêng, bên bờ sông Mã. Ngày lại ngày, tôi chèo đò đưa khách qua sông để kiếm tiền đưa ông nội mua gạo. Cuộc sống bần hàn bữa cơm độn khoai, bữa cháo, cái “chữ” đối với tôi sao thấy cao xa quá.

(CMO) Vẫn là vị Tết đó thôi, nhưng Tết quê nhà lại pha thêm một chút hương vị riêng biệt mà không phải Tết nơi nào cũng có. Bởi vậy tôi mới nhớ đến nao lòng cái Tết quê mình, nhớ mùi bánh thơm ngon, nhớ thịt kho hột vịt…

(CMO) Cách nay chưa lâu lắm, khi gió chướng về, những hạt sương còn đọng trên những bó lúa được bầy trâu cộ về chất đầy trước sân là thời điểm cận Tết. Thiên nhiên rất đỗi tuyệt vời, ban cho con người 4 mùa xuân, hạ, thu, đông ở miền Bắc và 2 mùa mưa, nắng ở miền Nam. Dù ở đâu thì mùa xuân hoặc mùa nắng vẫn luôn đẹp và vui nhất trong năm.

(CMO) Không khí rộn ràng cuối năm làm tôi nhớ đến những cái Tết năm xưa. Thuở ấy, gần Tết là nhà nhà đều chuẩn bị bánh mứt. Trong các loại bánh thường có vào ngày Tết ở miền quê thuở ấy thường không thiếu bánh phồng nếp. Tôi nhớ bánh phồng nếp vì loại bánh dân dã ấy đã để lại trong tôi biết bao hình ảnh đẹp và những kỷ niệm êm đềm, ngọt ngào hương vị của ngày đầu xuân, mà ngày nay không dễ gì bắt gặp.

(CMO) Tháng 6/1967, sau khi học xong lớp cứu thương, tôi được bổ sung về Đại đội 3, Tiểu đoàn U Minh II Cà Mau. Trận chiến đấu đầu tiên vào đêm 5/12/1967, tấn công vào đồn Cây Gừa thuộc xã Tân Phong, huyện Giá Rai.